Türkiye'de Yükseköğretim: Karşılaştırmalı Bir Analiz - SETA

YÜKSEKÖĞRETİM: KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Yukarıda değinildiği üzere, Slovenya ve Yunanistan dışında
Avrupa’da sadece öğretim üyelerinin kendilerinin seçtiği kişilerce
yönetilen üniversite neredeyse kalmamıştır. Amerika Birleşik Devletleri
gibi mütevelli heyetiyle yönetilen ülkelerde, başkan dışarıdan
atanır. Yönetimde, üyelerinin çoğu üniversite dışından atanmış mütevelli
heyeti söz sahibidir. Kıta Avrupası ülkelerinde özellikle ilgili
eğitim bakanının yükseköğretim kurumları üzerinde geniş yetkisi
vardır. Örneğin, Almanya’da rektör, öğretim üyeleri, öğrenciler, asistan
ve idari personel temsilcilerinden oluşan küçük bir heyet tarafından
seçilir ve atama için eyalet eğitim bakanının onayına sunulur.
Bakanın veto etme yetkisi vardır. Almanya’da her üniversiteye eyalet
eğitim bakanı, üniversite bütçesini dağıtan ve denetleyen bir Kanzler
tayin eder. Kıta Avrupası ülkelerindeki üniversitelerin hemen
hepsinde Rektor, Präsident veya Président dışında doğrudan eğitim
bakanınca atanan Kanzler ile eşdeğerde ve genellikle idari ve mali
konulardan sorumlu bir yönetici bulunur (Doğramacı, 2007).
2.6. Kalite ve Mali Kaynak Sorunu
Son yıllarda dünyada yükseköğretimle ilgili olarak yapılan önemli
tartışmalardan biri de nitelik, kalite ve akreditasyon kavramları
çevresinde yapılmaktadır. ABD’de yükseköğretimle ilgili akreditasyon
kurumlarının yaklaşık yüz yıllık geçmişi vardır. İngiltere’de
1960’lı yıllarda kurulan Ulusal Akademik Ödüller/Dereceler Konseyi
(CNAA), üniversite dışındaki yükseköğretim kurumları için kalite
güvence sistemi ile ilgili standartlar oluşturmaktan sorumludur.
Yükseköğretimde mali denetim için de, 1992’de kalite güvence sisteminin
bir parçası olarak, hükümet tarafından Fon Konseyi kurulmuştur.
1990’lı yıllarda, çoğu OECD ülkesinde ulusal kalite değerlendirme
birimleri oluşturulmuştur.
Ülkeler, kalite güvence sistemlerini farklı biçimlerde farklı adlar
altında oluşturmuşlardır. Bunların çoğu hükümetler tarafından kurulmuş
bağımsız kuruluşlardır. Bazı ülkelerde tek bir ulusal kalite
değerlendirme birimi olmasına karşılık, kimi ülkelerde birden fazla
birim bulunmaktadır. Özellikle federal yapıdaki ülkelerde (ABD, Almanya,
Meksika) birden fazla kalite değerlendirme kuruluşu vardır.
Bazı ülkelerde (Avusturya) kalite güvence sistemiyle ilgili düzenle-
73