07 31 Ocak - 2 Şubat 2007 Kütahya - Akademik Bilişim Konferansları

DICOM Görüntü StandardıMustafa Ulaş, Aytuğ Boyacıdikal görüntüleme sistemlerinin yaygınlaşmasınayardımcı olabilmek amacı ile tasarlanmışdosya formatını tanımlamaktadır. Bu formatönceki NEMA standardının uzantısıdır [1-2].Bu standart, farklı yerlerde bulunan ve farklıişlevlere sahip olan hastanelerin ve doktorların,ortak bir dilde paylaşım sağlayabilecekleri biryapıya ihtiyaç duymalarından dolayı ortaya çıkmıştır.Yine Medikal Görüntülerin elde edildiğicihazların üreticilerinin rekabet şanslarının varolacağı ortak bir platformun yaratılabilmesi içinözellikle önerilen bir standarttır. Bu standardınolmadığı düşünüldüğünde, cihazın ürettiği MedikalGörüntüyü işlemek için yine cihazın mecburtuttuğu yazılımlara bağımlı kalınmış olunur.Ayrıca ortak bir yapının oluşması, bilginin hızlıve kolay bir şekilde ihtiyaç sahipleri tarafındanelde edilip işlenebilmesini sağlamaktadır.DICOM en basit tanımıyla; Medikal görüntüleriçin geliştirilmiş standart dosya formatıdır.Ancak bilinen dosya formatları ile birebir benzerlik taşımaz. Örneğin JPEG resimformatı; JPEG dosyasında sadece resim bilgisive birkaç tanımlayıcı bilgi bulunmaktadır.Ancak DICOM dosyaları bu kadar yalın değildir.DICOM dosyaları içerisinde ham görüntüile birlikte bazı tanımlayıcı (META) bilgilerdevardır. Bu bilgiler dosyayı oluşturan uygulama,ilgili sürümler, karakter seti gibi temel biçim tanımlayıcılarıdır.Ayrıca istenildiği takdirde DI-COM dosyaları, hasta bilgileri ve ilgili görüntüile alakalı detay bilgiler (yazılar) içerebilir.Format incelendiğinde şu kanı elde edilir; DI-COM dosya biçimi, bilinen tüm formatlardanfarklı olarak medikal görüntüleri, hasta bilgileri,hastane bilgileri ile ilgili daha fazla detaysaklayabilen bir formattır. Ayrıca DICOMformatı içerisinde istenirse Multi-Frame (video)görüntülerde saklanabilir. Bu da DICOMdosyası içerisinde normal medikal görüntülerile birlikte hareketli görüntüler ve ses kayıtlarınında saklanabileceğini gösterir. Bu tarif ilede anlaşılacağı gibi bir hastanede bir hastanıntüm Medikal Bilgilerinin kaydedilebileceği74görülmektedir. Ayrıca bir hasta hakkındaki tümyapılan testler ve sonuçlar ile birlikte doktorteşhislerinin hepsinin birden, tek bir dosya üzerinekaydedilebiliyor olması, hastanın bilgilerininkolayca başka bir hastane veya doktor ilepaylaşılabilmesini ispatlamaktadır. Bu özellikile hastanın durumu ile ilgili olan teşhis süresinioldukça kısaltabilecektir.3.1 DICOM Dosya YapısıDICOM Dosyasının veri yapısı incelendiğindeiki kısımdan oluştuğu söylenebilir. İlk kısımmetinsel verilerin kaydedildiği kısım olup buradasadece dosya, hasta, doktor, enstitü, tarihlergibi metinsel verilerin kaydı tutulmaktadır.Metinsel alan içerisinde bu dosyanın DICOMdosyası olduğunu belirten bir ön ek bulunmaktadır.Ayrıca dosya içerisindeki Medikal Görüntününformatı, kayıt türü gibi görüntü hakkındada bilgi belirten alanlarda bulunmaktadır. Dosyaiçerisinde yapılan kayıtların şeklini belirten verilerdebulunmaktadır. Dosyanın okunabilmesiiçin burada bulunan verilerden faydalanılır[3].İkinci kısım da Binary (ikili) bilginin bulunduğu“Pixel Data” alanı. Bu alanda ise DICOMdosyası içerisinde saklanılmak istenen Medikalolarak tanımlanabilir. Görüntüyü bulmak mümkündür.Binary alana kaydedilecek bilginin sabitbir formatı yoktur. Daha öncede belirtildiğigibi bu alana herhangi bir formatta Binary verikaydedilebilmektedir. Bu özelliği, yaygın olarakkullanılmasının yolunu açmıştır.Bir tek dosya formatı, dolayısı ile tek programvasıtasıyla DICOM dosyası üzerinde bir hastanınhem Anjiyo videosu izlenebilmekte hemde tek program vasıtasıyla başka bir hastanınX- Ray filmleri kontrol edilebilmektedir. Buişlevsellik, DICOM’un neden bu kadar önemlibir çalışma alanı olduğunun cevabıdır.3.2 DICOM Standart Formatının ÇözümlemesiHam DICOM dosyası içerisinde, hasta hakkındahem metin bilgi hem de hastaya ait medikalgörüntüler bulunmaktadır. Bu sahip olduğuyapı tam karmaşık bir veritabanı sistemi iletarif edilebilir. Her DICOM dosyası bir veri-