07 31 Ocak - 2 Şubat 2007 Kütahya - Akademik Bilişim Konferansları

lı, ulusal lisans kapsamında üniversitelerinedinmek istediği elektronik içeriğe karar vermekayrı şeyler diye düşünülebilir. Biraz önceULAKBİM’in kuruluş yıllarında TÜBİTAK’lahükûmet arasında yaşanan iletişim kopukluğundansöz ettim. Ama kalıcı olan kurumlardır.ULAKBİM’in üniversitelerin alacağı dergilerebile karar vereceği yönünde polemiğe açıkgörüşlerin sorunun çözümüne yardımcı olduğukanısında değilim. Kaldı ki, ULAKBİM’inmevcut haliyle böyle bir görevi yerine getiripgetiremeyeceği de tartışılır.Mevcut sorunlar kuşkusuz çözülebilir. Ancaktarafların önce birbirlerini dinlemekle işe başlamalarıgerekmektedir. Ulusal lisans anlaşmalarıilk defa ülkemizin karşı karşıya kaldığı birsorun değil. Bu yönde çok değişik çözümler,farklı konsorsiyum yapılanmaları var. Örneğin,ABD’de TRLN (Triangle Research LibrariesNetwork) belli üniversitelerin elektronik içerikgereksinimlerini saptayıp lisans anlaşmalarınıhazırlamak, imzalamak ve yönetmekle görevli.Ama konsorsiyum yönetimi tamamen profesyonelküçük bir kadro tarafndan yürütülmektedir.Konsorsiyum üst yöneticisinin yönetimkurulu toplantılarında oy hakkı bile yoktur.Gerek ULAKBİM’in gerekse ANKOS’un butür yapılanmaları incelemeleri, ulusal lisanslarkonusunda Türkiye için en iyi çözümün neolacağı konusunda senaryolar geliştirmelerigerekmektedir. Çekirdek bir profesyonel kadrotarafından yürütülecek konsorsiyum yönetiminingönüllü yapılanmalara göre avantaj ve dezavantajlarıgözden geçirilmelidir.ANKOS ve Ulusal Lisans AnlaşmalarıKuruluş yıllarında ULAKBİM’in çeşitli nedenlerleönceliklerinin değişmesi ve ağ aracılığıylaüniversitelere elektronik bilgi hizmetleriverme görevini arka plana atması bu yönde birboşluk doğmasına yol açtı. ANKOS 2000’liyılların başında giderek gelişen üniversitelerinelektronik bilgi kaynaklarına erişim ihtiyacınıkarşılamak üzere gönüllü bir konsorsiyumolarak kuruldu ve o zamandan bu yana önemliAkademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri31 Ocak - 2 Şubat 2007 Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya215görevler üstlendi. Örneğin, ANKOS yönetimive üyeleri tarafından geliştirilen Türkiye UlusalSite Lisansı belgesi Türk üniversitelerininçok önemli bir başarısıdır. 2 ANKOS’un yaptığıanlaşmalarla üniversitelerdeki bilgiye susamışaraştırmacılar çok sayıda elektronik veri tabanınave dergiye tam metin erişim sağlamayabaşlamışlardır. 2005 yılında elektronik dergilerdenindirilen tam metin makale sayısı 10milyonu aşmıştır. Bu sayının yaklaşık yarısınıElsevier’in elektronik dergilerinden (Science-Direct) indirilen makaleler oluşturmaktadır.Yıllar içinde erişim sağlanan tekil veri tabanı/elektronik dergi paketi sayısı 30’u aşmış, üniversiteler900 civarında veri tabanı ve elektronikdergi paketi için lisans anlaşması imzalarduruma gelmişlerdir. ANKOS’a üye üniversitesayısı 80’i aşmıştır.ANKOS’un gerçekleştirdiği başarılı çalışmalarakarşın örgütlenme ve kurumsallaşma konusundasıkıntılar yaşadığı, işlevlerini gönüllüolarak yürüttüğü bilinmektedir. Örneğin, AN-KOS kuruluşundan itibaren bir başkan ve yürütmekurulu (Steering Committee) marifetiyleyönetilmektedir. Ancak yürütme kurulunda görevlendirmelerinnasıl yapıldığı, yılda bir yapılangenel kurulun görev ve yetkileri, konsorsiyalanlaşmaları yürütmek üzere kurulan altkomitelerin nasıl işlediği, veri tabanı sorumlularınınnasıl saptandığı gibi hususlar pek açıkdeğildir. 2006 yılında yapılan ANKOS yıllıktoplantısında, anlaşıldığı kadarıyla, “ANKOSYürütme Kurulu Üyelik Koşulları” http://www.ankos.gen.tr/files/YKUyelikKosullari.doc başlıklı bir karar çıkarılmıştır. Söz konusutoplantının tutanaklarına erişim mümkün olmadığındanbu kararın gerekçesiyle ilgili bilgiyeerişilememektedir. ANKOS’un bir kuruluşyönergesi olmalıdır. Bu yönergeye ANKOS’unweb sayfası aracılığıyla erişilememektedir.ANKOS’un gönüllülük temeline göre çalışan2 “Türk Ulusal Lisans İlkeleri” için ANKOSweb sayfasına (www.ankos.gen.tr) bakınız. Lisansınhazırlanma süreciyle ilgili olarak bkz. Jane Ann Lindleyand Phyllis L. Erdoğan, “TRNSL: A Model Site Licensefor ANKOS.” 8 Mart 2007 tarihinde http://www.library.yale.edu/~llicense/TRNSL-paper.doc adresinden erişildi.