07 31 Ocak - 2 Şubat 2007 Kütahya - Akademik Bilişim Konferansları

ANKOS ile pazarlık yapılması ülke açısındanher zaman en ekonomik sonucu vermeyebilir.Öyle görünüyor ki elektronik bilgi kaynaklarınınlisanslandırılması ile ilgili örgütler birbirleriylegörüşmek istemiyorlar. Fakat profesyonelkişiler olarak elektronik bilgi kaynaklarına vehizmetlerine ülke olarak daha ekonomik bir biçimdeerişim söz konusu olduğunda birbirimizidinlememe, birbirimizle görüşmeme gibi bir“lüks”ümüz olmamalıdır diye düşünüyorum.ANKOS ile ÜNAK arasında veya ULAKBİMile ANKOS arasında yapılan (ya da yapılmayan)görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasınınnedeni kanımca tarafların birbirleriningirişimlerini kendi etkinlik ve (varsa) yetkialanlarına müdahale olarak görmeleridir. Amaorta ya da uzun vadede bu yaklaşımın sürdürülmesimümkün değildir.Kendinizi bir an Türkiye’de iş yapmak isteyenbir elektronik içerik satıcısı yerine koyun.Türkiye’deki muhatabınızın ULAKBİM, AN-KOS ya da ÜNAK olduğu belli mi? Yukarıdakimanzaraya bakılırsa bu soruya olumlu yanıtvermek kolay değil. Bu belirsizlik yabancı firmalarıda şaşırtmaktadır. Hele hele bir “oyuncu”ile görüşmek diğer “oyuncu” tarafındandışlanmanıza yol açıyorsa şirket olarak iki keredüşünmek zorunda kalıyorsunuz. En son 25Ocak 2007’de ULAKBİM ile Elsevier arasındaimzalandığı söylenen anlaşma hem üniversitelerikarpuz gibi ikiye böldü hem de ANKOS üstyönetimini etkiledi. Bir yanda ULAKBİM’e“teyid mektubu” verdi diye ANKOS tarafındandışlanan, diğer yanda böyle bir mektupvermemekle yasaya aykırı davranıp davranmadıklarınımerak eden üniversite kütüphaneve dokümantasyon daire başkanlarımız var.Son derece rahatsız edici bir durum. Böyle biryaklaşım yeterince profesyonel mi? Uzun süredevam ettirilebilir mi?Son iki yıldır üniversitelerin kütüphane bütçelerikısıtlanıyor. Türkiye’nin iyi pazarlıkedilmeden lisans anlaşması imzalanan veritabanlarına ve elektronik dergi paketlerine verecekfazladan parası yok. Bu soruna mutlakaAkademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri31 Ocak - 2 Şubat 2007 Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya217çözüm bulunmalıdır. Ulusal lisans anlaşmalarındankim sorumlu olacaksa aşağıdan doğrubir örgütlenme başlatılmalı, üst yönetim üniversitelerinihtiyaçlarının belirlenerek lisansgörüşmelerinin yapılmasından, lisans anlaşmalarınınhazırlanmasından, imzalanmasındanve ödemelerden sorumlu olmalıdır. Sorumlukuruluşun gerekirse yönetimde oy hakkı bileolmayabilir. Ama profesyonel bir yapılanmanıntercih edilmesinde yarar vardır. ANKOSyönetimi konsorsiyumun tamamen gönüllülükesasına dayalı olarak yürütüldüğünü sık sıkvurgulamaktadır. Bu, kutlanacak bir davranışkuşkusuz. Ama bazen bu yapının aksadığını dakabul etmek gerekir. Son günlerde tartışma listesinegönderilen mesajlardan anlaşıldığı kadarıylasadece bir üniversitenin (Akdeniz Üniversitesi)belli bir veri tabanına erişim sorunununhalledilebilmesi için 50 tane yazışma yapılmış.Bunu konsorsiyum üye sayısıyla çarpacak olursanızsorunun büyüklüğü daha da iyi anlaşılabilir.Halen konsorsiyal örgütlenme “bir grupmüşteri” ya da “satın alma kulübü” mantığıylagerçekleştirilmektedir. Her üniversiteye farklıfatura kesilmekte, her fatura için ayrı ayrı ödemeyapılmakta ve her üniversitenin “musluğu”da ayrı ayrı açılmaktadır. Çünkü ANKOS’untüm konsorsiyum üyeleri adına ödeme yapmasıhenüz münkün değildir. Daha profesyonel biryapılanmaya ULAKBİM’in ya da ANKOS’unhazır olduklarını ümit etmek istiyorum.Öte yandan, ULAKBİM ve ANKOS arasındayaşanan sorunlar kanımızca ülkemizin elinizayıflatmaktadır. Örneğin, son birkaç yıldırANKOS basılı dergilerin sorumluluğunu tamamenüniversite kütüphanelerine bırakmış velisans pazarlıklarını sadece elektronik kopyayaerişim üzerinden yapmaya başlamıştır. Oysa,çoğu üniversite kütüphanesinin abone olduğubasılı dergi sayısı son derece azdır. Bu durumulusal lisans anlaşmalarında bir pazarlık unsuruolarak kullanılabilirdi. Bunun örnekleri vardır.Çok daha farklı bir ortamda, abone olunan basılıdergi sayısının yüksek olduğu, 10 kampus ve200 civarında kütüphaneden oluşan KaliforniyaÜniversitesi Kütüphaneleri uzun ve çetin bir pa-