07 31 Ocak - 2 Şubat 2007 Kütahya - Akademik Bilişim Konferansları

F.Kaynak ya da kurum türüne göre farklılaşmagösteren karma uygulamalar (İsviçre,Kore, Finlandiya)ABD’de çok yaygın görülen bir uygulama,konsorsiyum ya da kütüphane düzeyinde, çeşitlikaynaklardan bağış yoluyla destek sağlanmasıdır.Yukarıda anılan ACA [25] buna örnekgösterilebilir. Bu örnekte kayda değer diğer birhusus mali konularda son derece şeffaf olmalarıdır.İngiltere’de ve İngiliz Milletler Topluluğuülkelerinde rastlanan durum ise çeşitli kurumlardan,genelde proje bazlı olmak üzere, ödenekalınabilmesidir. Örneğin, yukarıda sözü edilenNoWAL Kuzey Batı Akademik KütüphaneleriKonsorsiyumunun tüzüğünde, finansman sağlamakiçin başvurulabilecek kurumlar arasında,üniversitelere ayrılan bütçeyi yöneten İngilizYüksek Öğrenim Ödenek Kurumu (Higher EducationFunding Council for England - HEFCE)[26] yanında, JISC, Sanat ve Beşeri BilimlerAraştırma Kurumu (Arts and Humarinities ResesarchCouncil - AHRC) [27] ve Müzeler, Kütüphanelerve Arşivler Kurumu (Museums Librariesand Archives Council) [28] da sayılmaktadır.Çoklukla karşılaşılan bir durum, bir kuruluşunbirden çok birlikteliği aynı anda sürdürmesidir.Örneğin. Oregon, Idaho ve Washington’dakikütüphane konsorsiyumları hakkında bilgi içerenbir web sayfasında 20’si bölgesel, 6’sı eyaletçapında ve üçü ABD’nin tüm kuzey batısınıkaplamak üzere 29 konsorsiyum listelenmektedir[29]. Muhtemelen, bu kentlerdeki kütüphanelerbunlardan en az bir kaçına üyedirler.Uygulanan model ve finansman kaynağı neolursa olsun, evrensel ilke, mümkün olan enzengin kaynak yelpazesinin, olanaklar oranındaen makul maliyetle sağlanarak mümkünolan en geniş kitleye sunulmasıdır.Demokrasinin ve evrensel insan haklarınıngereği olan fırsat eşitliği ilkesinin ötesinde,küresel yeni ekonominin yenilikçiliği ön planaçıkarması nedeniyle, araştırma kapasitesiniyükseltme ve genişletme gereği doğmuştur.Akademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri31 Ocak - 2 Şubat 2007 Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya223ICOLC, 2004 yılında gözden geçirdiği temelyaklaşımlarını ifade eden Bildirgesinde [30]çeşitli kuruluşlarla yayınevlerinin işbirliği sonucugeçiş yaşayan ülkelere ücretsiz veya özelkoşullarda bilgi akışının sağlanmasından duyduğumemnuniyeti ifade etmektedir.5. Türkiye’de DurumÜlkemizde, 1984 Ekiminde TÜBİTAK BilgiErişim Sistemi TÜBES’in hizmete açılması ileTÜRDOK’ta elektronik veri tabanları kullanımıbaşlamıştır [31]. Üniversitelerimiz 90’lı yıllardaCD-ROM veritabanları ile elektronik kaynaklarıkullanmaya başlamış, çevrim içi erişim ancakInternet’in yaygınlaşması ile mümkün olmuştur.YÖK Dokümantasyon Merkezi’nin TÜBİTAK’adevredilerek TÜBİTAK Enformatik Hizmetleribirimi ile birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan CahitArf Bilgi Merkezi (CABİM) ile ULAKNET’içatısı altında barındıran ULAKBIM [32] 1996yılında kurulmuştur. Böylece iletişim altyapısıve bunun üzerinden sunulacak elektronik hizmetlerbir araya toplanmıştır. Ancak, ağ kurulmaklabirlikte, finansman kaynağı yaratma sorunuaşılamayarak veritabanlarına ulusal lisansalınması hedefine ilk yıllarda ulaşılamamış veCABİM yakın zamana dek devraldığı, mevcuttarama, belge sağlama ve veritabanı çalışmalarınısürdürmekle yetinmiştir.2000 yılında 12 akademik kütüphanenin biraraya gelmesi ile kurulan ANKOS, AnadoluÜniversite Kütüphaneleri Konsorsiyumu [33]kısa zamanda büyüyerek, üniversitelerin bütçeolanaklarının elverdiği ölçüde elektronik bilgiihtiyaçlarını karşılamaları konusunda önemlibir rol oynamıştır ve oynamaktadır. Halen 87üyesi olup 25 sağlayıcı ile 33 veritabanı içinyapılmış anlaşmalar yürürlüktedir. Her birürün için konsorsiyuma katılan üye sayısı 4 ile60 arasında değişmektedir.ÜNAK, Üniversite ve Araştırma KütüphanecileriDerneği de OCLC Konsorsiyumunuyürütmektedir [34].