07 31 Ocak - 2 Şubat 2007 Kütahya - Akademik Bilişim Konferansları

Akademik Bilişim’07 - IX. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri31 Ocak - 2 Şubat 2007 Dumlupınar Üniversitesi, Kütahyaaşamalarında ortaya çıktığını belirtmektedir[12,14]. Uygulama aşamasında uçurum, kullanıcınınniyeti ile sistemin izin verdiği arasındakifark olarak [12] tanımlanmaktadır. Benzerşekilde Preece [14] de bu aşamadaki uçurumukullanıcının amaçları ile bu amaçlara ulaşmakiçin sistemin sunduğu imkanlar arasındaki mesafeolarak ortaya koymaktadır. Değerlendirmeaşamasındaki uçurumu ise Norman [12] kullanıcınınsistemin fiziksel durumun yorumlamaile birlikte beklentilerinin ve niyetinin ne kadarkarşılandığının anlaması için harcaması gerekençaba olarak tanımlanmaktadır. Aynı bakışaçısı ile Preece [14] de değerlendirme aşamasındakiuçurumu sistemin davranışı ile kullanıcınıamacı arasındaki mesafe olarak sunmaktadır.Bu uçurumları aşmanın yolu olarakNorman [12] bir tasarım için gerekli olanlarıgörünürlük (visibility), iyi kavramsal modelleme(good conceptual model), iyi adresleme(good mapping) ve geribildirim (feedback)olarak sunmaktadır.ve insan bilgisayar iletişimini sağlayacak olanarayüz tasarımında kullanılabilirlik mühendislerineihtiyaç bulunmaktadır.Booth’un İnsan Bilgisayar Etkileşimi için çizdiğiçerçeve aşağıdaki soruları içermektedir [2];1.2.3.4.5.6.İnsanın teknoloji kullanımını etkileyen etkenlernelerdir?Teknolojinin insanın teknolojiyi kullanımınaetki eden yönleri nelerdir?İnsanlar etkileşimli yeteneklerini nasıledinir ve kavramlaştırır?İnsanın ihtiyaçlarını teknik olanaklarla nasıleşleştiririz?Kullanılabilir (usable) teknolojiler nasıltasarlanır?Teknoloji organizasyonları nasıl etkiler?Bunlar arasından “Kullanılabilir teknoloji nasıltasarlanır?” sorusu makalenin ilgi alanınayazılımlar açısından girmektedir.Tasarım aşamasında yukarda belirtilen yöntemleriuygulamak için programcıları yalnızbırakmak onlara zorlu bir yük vermek olacaktır.Bailey[1] çalışmasında sadece programcılıkalanında çalışan kişilerin yazılımları ile, sadecetasarımcılık alanında çalışan kişilerin ürettikleriyazılımları kullanılabilirlik açısındandeğerlendirmiştir.Tasarımcıların yazılım geliştirme konusundakien büyük problemleri sorunu fark etmiş olsalarbile sorunun nasıl çözüleceğine dair teknikbilgilerinin olmaması nedeniyle oluşmaktadır.Buna karşın programcılar tarafından üretilenyazılımların teknik açıdan üstünlükleri olmasınarağmen-kullanılabilirliğindeki eksikliklernedeni ile tasarımcıların ürettikleri yazılımlaraoranla çok daha fazla ciddi hataya neden olduğuda Bailey’in bu çalışmasında ortaya konulmuştur.Bunu yanı sıra 81 bilgisayar profesyonelininkatıldığı 4 arayüzün değerlendirmeleriistenilen deneyde deneklerin 95%si en iyi performansgösterdikleri dışındaki arayüzü tercihetmiştir [1]. Programcılarla birlikte çalışacak563Yazılım arayüzü tasarımında Çağıltay veAcartürk’ün [3] makalelerinde bahsetmiş olduklarıgibi üç yöntem bulunmaktadır.1.2.3.Stil kılavuzlarıTasarım kılavuzlarıKullanılabilirlik testleriStil kılavuzları genelde yazılım firmaları tarafındayazılımda tutarlılık sağlamak amacıylakullanılmaktadır.Tasarım kılavuzları kullanılabilirlik soruna yaklaşımdasağduyu sonucunda çıkan kavramlarıiçermektedir. Bu kılavuzlardan en önemlilerindebirisi Nielsen tarafından hazırlanmış olanaşağıda sıralanmış 10 maddeyi içermektedir.1.2.3.4.5.6.Basit ve doğal diyalog kullanımıKullanıcının diliyle konuşmaHafıza yükünü en aza indirilmesiTutarlılıkGeribildirim sağlanmasıAçıkça gösterilmiş çıkış ve işlem sonlandırma