SE'ÂDET-İ EBEDİYYE - Hakikat Kitabevi

yanına aldı. [865] de şeyh-ul-islâm oldu. Yirmi sene, bu vazîfeyi çok iyi yaparken
885 [m. 1480] de vefât etdi. Nemâzı Fâtih câmi’inde kılınıp, Bursaya götürülüp, Emîr
Sultânın doğusunda defn edildi. (Dürer ve gurer) fıkh kitâbı, çok kıymetlidir.
1319 [m. 1900] da İstanbulda, Şernblâlî şerhı basılmışdır. Vefâda Ekmekci medresesi
yanında mescidi vardır. 138, 285, 393, 586, 620.
617 — MOLLA KUDSÎ “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hindli Abbâs kulu molla
Kudsî, arabî (Esrâr-ı melekût) astronomi kitâbının sâhibidir. 1262 [m. 1846] senesinde
Mekke-i mükerremede vefât etdi. Bu kitâbı Elbüstânlı Hayâtî zâde Halîl Şeref
efendi türkceye terceme ederek (Efkâr-ül-ceberût) adını vermişdir. Şeref
efendi [1211] de Elbüstânda tevellüd, 1267 [m. 1851] de orada vefât etmişdir.
538.
618 — MOLYER: Moliére, Fransız komedi yazarıdır. 1031 [m. 1622] de Pârisde
tevellüd, 1083 [m. 1673] de vefât etdi. Tiyatroculuk yapdı. Yazdığı komedileri
oynardı. 46.
619 — MOSELEY: Henri Mosli, ingiliz fizikcisidir. 1304 [m. 1887] de tevellüd,
1334 [m. 1916] de vefât etdi. [m. 1913] de Mosli kanûnunu buldu. Buna göre, bir
elementin hâsıl etdiği Röntgen şuâ’larının frekanslarının kare kökleri, bu elementin
periyodik sistemdeki sıra numarası [atom numarası] ile orantılıdır. Mosli,
böylece, elementlerin atomlarındaki proton sayısını hesâblamış oldu. Mosli [m.
1916] da İngiliz subayı olarak Çanakkalede Türklere karşı harb etdi. 549, 550.
620 — MOZART: Avusturyalı bestekârdır. 1169 [m. 1756] da tevellüd, 1205 [m.
1791] de vefât etdi. Kilise müziğine hizmet etdi. Figaronun evlenmesi meşhûrdur.
46.
621 — MU’ÂVİYE “radıyallahü anh”: Babası Ebû Süfyân bin Harb bin Ümeyyedir.
Annesi Hind bint-i Utbe bin Rebî’a bin Abd-i Şemsdir. Hicretden ondokuz
sene önce tevellüd, 60 [m. 680] senesinde, Receb ayında vefât etdi. Mekkenin feth
edildiği gün, babası ile berâber, Resûlullahın önünde müslimân oldu. Eshâb-ı kirâmın
büyüklerindendir. Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” vahy kâtibi ve
kayınbirâderi idi. Hazret-i Ömer zemânında dört yıl, Osmân zemânında oniki yıl,
Alî zemânında beş yıl, imâm-ı Hasen zemânında altı ay olarak Şâmda yirmibirbuçuk
sene vâlî oldu. [41]. ci senede, Şevvâl ayında Kûfede halîfe seçildi. Ondokuz sene,
dört ay halîfelik yapdı. Bir islâm devletinin reîsine (Halîfe) denir. İslâmiyyetde
ilk seçilen halîfe, Ebû Bekr-i Sıddîkdır. Bundan sonra sıra ile Ömer, Osmân, Alî,
Hasen ve Mu’âviyedir. Emevî ve Abbâsî halîfelerinin ismleri, (Eshâb-ı Kirâm) ve
(Fâideli Bilgiler) kitâblarında yazılıdır. Aklı, zekâsı, fesâhatı, sabrı, yumuşaklığı,
ikrâmı, cömertliği fevkal’âde çok idi. Müslimânların başına geçeceği, hadîs-i şerîfde
bildirilmişdi. Kendisinden çok hadîs-i şerîf alınmış, kitâblara yazılmışdır. Bu da,
büyüklüğünü ve kendisine güvenildiğini göstermekdedir. Şâmdaki Emevî devletinin
kurucusudur. Şâmda medfûndur. Hicretin 42 senesinde Sicistânı, 43 de Sudanı,
44 de Efganistânı ve Kâbil şehrini ve Hindistânın şimâl kısmını, 45 de Tunusda
Efrîkıyye şehrini aldı. 48 de gemilerle kendisi Kıbrısa giderek Bizans devletinden
feth etdi. [Ada 586 [m. 1191] de İngilizlerin ve 878 [m. 1473] de Venediklilerin eline
geçdi. 978 [m. 1570] de İkinci Selîm hân tarafından feth edildi. 1295 [m. 1878]
Ayastefanos muâhedesi ile Balkan yarım adası ve Anadolunun mühim kısmları Ruslara
verilince, ikinci Abdülhamîd hân, devletin idâresini eline alıp, ingilizleri Kıbrısın
idâresine ortak ederek, Berlin muâhedesini hâzırladı. Bütün toprakları kurtardı.
Balkan harbinin fecî’ bozgunundan sonra, 1331 [m. 1913] de Londra muâhedesinde,
İttihâdcılar, bütün Rumeliyi ve Kıbrısı, Edirneyi düşmanlara terk etdi.] Hazret-i
Mu’âviye, 50 de Îrânda büyük Kuhistan şehrini aldı. Yine 50 [m. 670] senesinde,
Bizans imperatoru dördüncü Kostantin zemânında, oğlu Yezîdi büyük bir ordu
ile İstanbula cihâd etmeğe gönderdi. Her sene büyük vergi almak şartı ile sulh
yapıldı. 54 de Ubeydüllah bin Ziyâdı Horâsândaki orduya kumandan yapıp, Cey-
– 1138 –