SE'ÂDET-İ EBEDİYYE - Hakikat Kitabevi

yanlış olarak, insana düşman olan mahlûk zan eder. Hâlbuki Allahü teâlâ, çok şeyleri
yaratmasına, mikropları sebeb ve vâsıta kılmışdır. Cenâb-ı Hakkın irâdesi ile,
dilemesi ile, muhtelif işlerin yapılmasında vazîfe görüyorlarsa da, umûmî olarak zararsız,
fâideli ve zararlı [pathogene] olmak üzere üç sınıfdırlar. Onbinlerce nev’leri
olup, hemen yüzde sekseninin insanlarla alâkası yokdur. Yüzde iki kadarı, fâidelidir.
Meselâ, bize, peynir, sirke, hamur, maya ve sâire yaparlar. Bir kısmı ile de, berâber
yaşamakdayız. Her nefesde, binlercesi içimize girer. Bunlar, tavuk, kedi, köpek,
koyun ve sâire gibi, ehlî hayvanlarımız gibidir. Lâkin bunlar, bize dahâ yakın
olup kümesde, ahırda değil, hârice açık bulunan a’zâmızda ikâmet eder. Cild, ağız,
burun, teneffüs yolları, mi’de, bağırsak ve sâire yerlerimiz bunlarla doludur. Bunlar,
basît ve beceriksiz değildir. İçlerinde san’atkârları ve mütehassısları mevcûddür.
Yalnız ağzımızda, elli çeşid mikrop çalışmakdadır. İnce bağırsaklarda da,
muhtelif ihtisâslara mâlik yirmibeş dürlü mikrop nev’i vardır. İnsan, bu işçilerinin
yevmiyesini gıdâ olarak verip, güc hazm olan gıdâların hazmını bunlara yapdırır.
Bir def-i hâcetde, abdesthâneye, yüzbinlerce mikrop terk edilmekdedir.
Her insanda mevcûd bu sayısız mikroplar, zararlı değildir. Hâricden durmadan
vücûdümüze zararlı mikrop da girmekdedir. Hiçbir gün yokdur ki, hepimiz verem
mikrobu yutmamış olalım. Süt ineklerinin yarıdan fazlası tüberkülozdur. Pastörize
edilmiyen her sütde verem mikrobu üçbine kadar çıkdığı nâdir değildir. Hemen
her tereyağının yüz gramında, binlerce verem mikrobu vardır. Öldüğü zemân vücûdünde
verem hastalığı başlamamış insan, yok gibidir. Tüberkülozdan bademcikleri
şişmemiş çocuk azdır. Diğer hastalık mikropları da, heryerde mevcûddür.
Herkesin ağız ve burnunda difteri ve grip mikropları yaşamakdadır. Cildimizde,
çıban mikropları, kanı zehrliyen mikroplar dâimî müsâfirimizdir. Hâlbuki üzerimizi
saran bu düşmanlardan zarar görmiyoruz. Yalnız veremli sütden bir damla içen
kimse birkaç haftada ölmeli idi. Bunun sebebi: Bir bardak sütde, meselâ üçbin verem
mikrobu yanında, ayrıca kırk muhtelif nev’den milyarlarca zararsız mikrop vardır.
Diğer mikropların yanında verem mikrobunun milyonda bir azlığı, olgun bir
insan kalabalığını isyâna teşvîk etmek isteyip, birşey yapamıyan üç-beş fesâdcının
azlığına benzer. Diğer tarafdan, uzviyyete giren zararlı mikroplar zarar yapamaz.
Zîrâ durmadan ta’kîb olunurlar. Küçük çocuklarda bu ta’kîb kuvvetli olmadığından,
bunlara kaynamamış süt vermemelidir. Lâkin büyükler senelerden beri hergün
zararlı mikropları yuta yuta bunlarda, müdâfe’a vâsıtaları teşekkül etmişdir.
Alışan insanın günde içdiği sigara mikdârını, birisi birdenbire içerse, hasta yapmasına
benzer. Bizi zararlı mikroplardan koruyan üçüncü ve en mühim vâsıta, içimizdeki
sâdık arkadaşlarımız olan mikropların, yabancı mikropları istememeleridir.
Bunlar, yerlerini yabancı mikroplara bırakmak istemez. Demek ki, hastalığın insana
geçmesi muhakkak olmıyor. Hadîs-i şerîfde de böyle buyurulmuşdur.
SÂRÎ HASTALIKLAR NE ZEMÂN MEYDÂNA GELİR?: Bir tarafdan (İnfection)
ya’nî hastalık mikrobunun gelmesi, diğer tarafdan, berâber yaşamakda olduğumuz
mikropların azalması sebebiyle meydâna gelir. Ekmek üzerinde küflerin tufeylî
olarak yaşadığı gibi, mikropların üzerinde yaşıyan parazitler de vardır. Bakteriophage
denilen bu parazitler, mikropların za’îf zemânında çoğalır, büyük ve yardımcı
mikroplarımızı yirler. Bu sûretle vücûdümüz, yardımcı mikroplardan fakîrleşir.
Ada, yayla, sayfiye havalarında mikrop bulunmadığından, buralara seyâhat
eden, bilhâssa gençlerde yardımcı mikroplar azalarak, mukavemet görmiyen, meselâ
herkesde, her zemân mevcûd anjin mikropları fe’âliyyete geçerek, Klimatik
anjin meydâna gelir. Yine bu sebebden, seyâhate çıkan gençlerde, şiddetli tüberküloz
zuhûr eder. Ormanlık yaylalarda, meselâ bizim güzel Uludağımızın Kirazlı
yaylasında, aslâ verem mikrobu yokdur. Lâkin genç seyyâh, çadırında yerde yatmakdadır.
Burası ile, odada karyolasında yatmak arasındaki muhît şartları pek farklıdır.
Gencin, Patojen mikroplara karşı müdâfe’asında, sâdık yardımcıları ve ön-
– 982 –