SE'ÂDET-İ EBEDİYYE - Hakikat Kitabevi

dan koruması, Allahü teâlânın kadına çok kıymet verdiğini göstermekdedir.
Kadın da, erkek de, para kazanmak için harâm işlememelidir ve hiçbir nemâzı
kaçırmamalıdır. Ezelde ayrılmış olan rızk değişmez. Aynı rızk, halâlden istiyene
halâl yoldan gelir. Harâm işliyerek istiyene de, harâm yoldan gelir. Câhillerin,
(Bu zemânda kızım okumazsa aç kalır. Oğlum fâiz almazsa, işi bozulur) demeleri
doğru değildir. Harâm işliyerek kazanmamalı demek, boş oturmalı, çalışmamalı
demek değildir. Halâl yoldan çalışıp kazanmalı demekdir. Harâm yoldan kazanan,
hem büyük günâhları işlemiş olur, hem de kazandıklarının hayrını görmez. Kazandıkları,
hekime, hâkime ve düşmanlarına gider ve günâh işlemekde kullanılır,
insanı felâkete sürükler. Kazançları şübheli olan, hediyyeleşmeli ve ödünc almalı,
aldıklarını kullanmalıdır. Hediyye ve ödünc gelen şeyler halâldir.
(Bey’ ve şirâ risâlesi) sonunda diyor ki, (Yetîm oğlana ücretsiz olarak, yalnız annesi
iş yapdırabilir. Velîsi, akllı çocuğu, hocaya veyâ ustaya verip, buna öğret! Bu
da sana hizmet etsin dese, bunlar çocuğa hafîf iş yapdırabilir. [İlm ve edeb öğreten
velîsi de, hocası gibidir.] Fekat, yapdıracakları işin ve sokakdaki çeşmeden getireceği
suyun, piyasaya göre ücretinin, öğretmek ücretinden fazla olmaması ve hizmet
etmeği, velînin söylemiş olması lâzımdır. Âkıl, bâlig kimsenin kendisi gelip,
bana öğret, ben de sana hizmet edeyim demesi de böyledir. Üçüncü kısmda, yirmialtıncı
maddeye bakınız! Çocuğun kendisi ve malı için velîsi, ya’nî babası, baba
yoksa babanın vasîsi, vasî yoksa dedesi, dedesi de yoksa, bunun vasîsi, bu da yoksa
hâkim, ücret ile, hafîf işlerde çalışdırabilir. Ücret, yalnız çocuk için sarf edilir).
Kadın, velî olamaz.
Cânân elinden gelmişim, fânî mekânı neylerim,
Ol mülke meylim salmışım, ben bu cihânı neylerim.
Hep i’tibârım atmışım, âşıklığa el katmışım,
Ben nefsi dosta satmışım, bu düşmanı neylerim.
Aşkı tabîbim kılmışım, derdinde derman bulmuşum,
Abdülhakîmi görmüşüm, yünâniyânı neylerim.
Ma’rifet tadın almışım, fenâ tahtına varmışım,
Mahfice sultân olmuşum, dünyâ varlığın neylerim.
Herne gelirse yahşîdir, zirâ o dostun bahşıdır,
Çün cümle onun işidir, ben bed gümânı neylerim.
Gerçi zemân devrân ile, pîr etdi cismim şân ile,
Gönlüm civândır can ile, pir-ü civânı neylerim.
Yâri bana bes görmüşüm, ağyârı dilden sürmüşüm,
Ünsile tenhâ durmuşum, ben ins-ü cânı neylerim.
Dilden dile bin tercümân, varken ne söyler bu lisân,
Çün cân-ü dildir hem zebân, nutk-u beyânı neylerim.
Şimdi! cemî’i halkdan, müstağniyim billâhi ben,
Hallâk-ı âlem var iken, halk-ı zemânı neylerim?
Allahümme yâ muhavvilel havli vel-ahvâl
havvil hâlenâ ilâ ahsenil hâl!
Ey! herkesin hâllerini değişdiren Allahım!
bize iyi hâller ihsân eyle!
– 791 –