SE'ÂDET-İ EBEDİYYE - Hakikat Kitabevi

55 — TEYEMMÜM
Teyemmüm, hanefîde, vakt girmeden önce de sahîhdir. Diğer üç mezhebde, vakt
girmeden önce sahîh değildir.
Abdest ve gusl için su bulamamak, kullanamamak, yedi dürlü olur:
1 — Sudan bir mil uzak olan, niyyet etmek şartı ile, teyemmüm eder. Bir mil,
dörtbin zrâ’dır ki, 1920 metre eder. Şehrde her zemân su aramak farzdır.
2 — Hastanın, abdest veyâ gusl ile veyâ hareket etmek ile, hastalığının artacağı
veyâ iyi olması uzayacağı, kendi tecribesi ile veyâ mütehassıs ve açıkça günâh
işlemiyen müslimân bir doktorun söylemesi ile anlaşılırsa, teyemmüm eder. Hastalıkdan
sonra, ellerde ve ayaklardaki hâlsizlik de özrdür. [İhtiyârlardaki hâlsizlik
de böyledir. Bunlar, nemâzlarını oturarak kılar.]
3 — Abdest ve gusl yapamıyacak kadar bir hasta, para ile dahî, bir yardımcı bulamazsa,
teyemmüm eder. Yardımcı ile de teyemmüm edemiyen kılmaz. İyi olunca
kazâ eder. Zevc ve zevcenin birbirlerine abdest aldırmaları vâcib değildir.
4 — Gusl abdesti alınca, soğukdan ölmek veyâ hasta olmak tehlükesi varsa, şehrde
dahî olsa, hamâm parası yoksa ve başka çâre bulamazsa, gusl abdesti için teyemmüm
eder ve su ile abdest alır.
5 — Su yakın ise de, su yanında düşman, yırtıcı, zehrli hayvan, ateş veyâ nöbetci
varsa veyâ kendisi mahbûs ise veyâ abdest alırsan seni öldürürüz, malını alırız
diye korkuturlarsa, teyemmüm ederek kılar ise de, bu sebebler kul tarafından oldukları
için, gusl ve abdest alınca, bu nemâzları tekrâr kılması lâzımdır.
6 — Yolcunun fazla suyu varsa da, kendinin ve yol arkadaşlarının içmesine ve
necâseti temizlemesine ve hayvanlarına lâzım olursa, teyemmüm eder. Bu su ile
gusl edip, necâset ile kılarsa, kabûl olur ise de, günâha girer. Önce teyemmüm edip,
sonra necâseti yıkarsa, tekrâr teyemmüm etmesi lâzım olur. Çünki su varken, teyemmüm
edilmez. Cünüb kimse, bedeninin bir kısmını yıkayacak kadar veyâ abdest
alacak kadar su bulursa, abdest ve gusl için, bir teyemmüm eder. Teyemmümden
sonra, abdesti bozulursa, o su ile, sonra abdest alır. Abdest ve guslde, bedene
dökülen su, bir yere düşünce [elbisesine değil], pis olur ve insan içemez. Hayvana
içirilebilir. Susuzlukdan ölecek kimse, fazla suyu olandan satın alır. Satmaz
ise, zor ile, kavga ve tehdîd ile alır. Abdest için su, zor ile alınamaz.
7 — Kuyudan su çıkarmak için, kova, ip veyâ para ile inecek kimse bulamıyan,
teyemmüm eder ve su bulunca, nemâzı iâde etmez.
(Halebî)de, mesh bahsi sonunda diyor ki, (Bir veyâ iki elinde çatlak, ekzama veyâ
başka yara olup, bunları ıslatmak zarar verirse, bu kimse abdest alamaz. Bu sebebden
abdest alamıyan kimseye, hâtır ile veyâ para ile başkasının abdest aldırması,
İmâm-ı a’zama göre müstehabdır. Başkasından yardım istemeden teyemmüm
edip kılarsa, nemâzı kabûl olur. Yardımcı veyâ para bulamazsa, teyemmüm etmesi,
imâmeyne göre de, câiz olur). Bundan anlaşılıyor ki, yaralı eline eldiven takıp,
eldiven ile abdest alabilirse, böyle abdest alması lâzım olur.
Yukarıda yazılı sebeblerden birisi ile teyemmüm edildikde, bu sebeb bitince, teyemmüm
bozulur. Sebeb bitmeden, başka bir sebeb hâsıl olur ve sonra birinci sebeb
biterse, birinci teyemmüm yine bozulur. Yeniden teyemmüm etmek lâzım olur.
Abdestsiz veyâ guslsüz kimse, cenâze ve bayram nemâzlarını kaçırmamak için,
su var iken bile, teyemmüm edebilir. Cum’a nemâzını ve beş vakt nemâzdan herhangi
birinin vaktini kaçırmak korkusu olsa, su varken, teyemmüm edemez. Gusl
veyâ abdest lâzımdır. Nemâz vakti kaçarsa, kazâ eder. Meselâ, sabâh güneş doğması
yakın iken uyanan kimse, cünüb ise ve hayz ve nifâsdan kesilmiş ise, acele gusl
eder. Güneş doğarsa, sabâh nemâzını, kerâhet vakti çıkınca, sünneti ile birlikde
kazâ eder. (Teyemmüm), lugatde kasd etmek, demekdir.
Teyemmümün farzı üçdür:
1— Cenâbetden temizlenmek için veyâ abdestsizlikden temizlenmek için niy-
– 149 –