SE'ÂDET-İ EBEDİYYE - Hakikat Kitabevi

diği şeylere (Harâm) denir. Allahü teâlânın, açıkca bildirmeyip, yalnız Peygamberimizin
“sallallahü aleyhi ve sellem” yapılmasını övdüğü, yâhud devâm üzere yapdığı,
yâhud yapılırken görüp de mâni’ olmadığı şeylere (Sünnet) denir. Sünneti beğenmemek
küfrdür. Beğenip de yapmamak suç değildir. Onun beğenmediği şeylere
ve ibâdetin sevâbını gideren şeylere (Mekrûh) denir. Yapılması emr olunmayan
ve yasak da edilmeyen şeylere (Mubâh) denir. Bu emr ve yasakların hepsine
(Ahkâm-ı ilâhiyye) veyâ (Ef’âl-i mükellefîn) ve (Ahkâm-ı islâmiyye) denir.
(Ef’âl-i mükellefîn) sekizdir. Farz, vâcib, sünnet, müstehab, mubâh, harâm,
mekrûh, müfsid. Yasak edilmiş olmıyan, yâhud yasak edilmiş ise de, islâmiyyetin
özr, mâni’ ve mecbûriyyet tanıdığı sebeblerden birisi ile yasaklığı kaldırılmış olan
şeylere (Halâl) denir. Bütün mubâhlar halâldir. Meselâ, iki müslimânı barışdırmak
için yalan söylemek halâl olur. Her halâl mubâh olmıyabilir. Meselâ ezân okunurken,
alış veriş, mubâh değil, mekrûhdur. Hâlbuki halâldir.
Îmânı ve farzları ve harâmları öğrenmek, bilmek de farzdır. Otuzüç farz meşhûrdur.
Bunlardan dördü esâs olup, nemâz kılmak, oruc tutmak, zekât vermek ve
hac etmekdir. Îmân ile berâber bu dört farz, islâmın şartıdır. Îmân edip de ibâdet
edene, ya’nî bu dört farzı yapana (Müslim) veyâ (Müslimân) denir. Dördünü birden
yapıp da, harâmlardan kaçınan, tam müslimândır. Bunlardan biri bozuk olur
veyâ hiç olmazsa, müslimânlık bozuk olur. Dördünü de yapmıyan, mü’min olsa da
müslimânlığı tam değildir. Böyle îmân, insanı yalnız dünyâda korursa da, âhırete
îmânla gitmek güç olur. Îmân, muma benzer, (Ahkâm-ı islâmiyye) mum etrâfındaki
fener gibidir. Mum ile birlikde fener de, (İslâmiyyet)dir ve (Dîn-i islâm)dır.
Fenersiz mum çabuk söner. Îmânsız, islâm olamaz. İslâm olmayınca,
îmân da yokdur.
(Din), insanları se’âdet-i ebediyyeye götürmek için Allahü teâlâ tarafından
gösterilen yol demekdir. Din ismi altında insanların uydurduğu iğri yollara din denmez,
dinsizlik ve kâfirlik denir. Allahü teâlâ, Âdem aleyhisselâmdan beri, her bin
senede, bir Peygamber vâsıtası ile, insanlara bir din göndermişdir. Bu Peygamberlere
“salevâtullahi teâlâ aleyhim ecma’în” (Resûl) denir. Her asrda, en temiz bir
insanı Peygamber yaparak, bunlar ile dinleri kuvvetlendirmişdir. Resûllere tâbi’
olan bu Peygamberlere de, (Nebî) denir. Bütün Peygamberler, hep aynı îmânı söylemiş,
hepsi ümmetlerinden aynı şeylere îmân etmeği istemişlerdir. Fekat, dinleri,
ya’nî kalb ile, beden ile yapılması ve sakınılması lâzım olan şeyleri başka başka
olduğundan, islâmlıkları, müslimânlıkları da ayrıdır.
Îmân edip de kendini ahkâm-ı islâmiyyeye uyduran müslimândır. Ahkâm-ı islâmiyyeyi
kendi arzûlarına, keyflerine uydurmak istiyen kâfirdir. Bunlar bilmezler
ki, Allahü teâlâ, dinleri, nefsin arzûlarını, keyflerini kırmak ve taşkınlıklarını
önlemek için göndermişdir.
Her din, kendisinden önce gelen dîni nesh etmiş, değişdirmişdir. En son gelen
ve her dîni değişdirmiş, dahâ doğrusu dinlerin hepsini kendinde toplamış olup, kıyâmete
kadar hiç değişmiyecek olan din, Muhammed aleyhisselâmın dînidir. Bugün,
Allahü teâlânın sevdiği, beğendiği din de, bu ahkâm ile kurulmuş olan İslâm
dînidir. Bu dînin bildirdiği farzları yapanlara ve harâmlardan kaçınanlara Allahü
teâlâ, âhıretde ni’metler, iyilikler verecekdir. Ya’nî bunlar, sevâb kazanır. Farzları
yapmıyanlara ve harâmlardan kaçınmıyanlara, âhıretde cezâlar, acılar vardır.
Ya’nî böyle kimseler, günâha girer. Îmânı olmıyanların farzları kabûl olmaz. Ya’nî
bunlara sevâb verilmez. Farzları yapmıyan mü’minlerin, sünnetleri kabûl olmaz.
Ya’nî bunlara sevâb verilmez. Bunlar Peygamberimize “sallallahü aleyhi ve sellem”
tâbi’ olmuş olmaz. Bir kimse, bütün farzları yapıp da, bir farzı özrsüz terk ederse,
bu borcunu ödemedikçe, bu cinsden olan hiç bir nâfile ibâdetine ve sünnetine sevâb
verilmez. (Miftâh-un-necât)daki (Yâ Alî, insanlar fedâil ile meşgûl oldukları
zemân, sen farzları temâmlamağa çalış!) ve imâm-ı Gazâlînin (Dürret-ül fâhı-
– 18 –