Karol May - Skarb In.. - zayo.pl

~i:.l’,..
74
X
f.....
liczne stada. Pasło się tutaj chyba tysiąc owiec. Po drugiej stronie pasło się kilkaset wołów,
których pilnowało kilku gauczów, a w zagrodach byłó dość koni, by zaopatrzyć cały
szwadron kawalerii.
Ten, kto jedzie konno przez pampasy spotyka trzy rodzaje osiedli. Pierwszy rodzaj to rancza,
małe chaty, przeważnie lepianki kryte słomianymi albo trzcinowymi dachami. Często nie
wystają one nawet onad ziemię, tylko są wkopane na głębokość kilku stóp. Nie ma tu p mebli
w rozumieniu europejskim. Hamak uważany jest tu za sprzęt luksusowy: Posiłek gotuje się
na palenisł~u, zbudowanym również z gliny. Dym wydobywa się otworami, które można. by
określić jako drzwi i okna. Drzwi te jednak się nie zamykają, a w otworach okien-nych nie
ma szyb ani ram. Szyby zastępuje się najwyżej kawałkami nasyconego olejem papieru.
W takich ranczach mieszkają gauczowie, ubodzy ludzie, służący na hacjendach i estancjach.
Słowo „gauczo” pochodzi od Indian. Obie litery „a” i „u” nie tworzą podwójnego dźwięku; lecz
wymawiane są oddzielnie, należy więc mówić „gau-czo”. Gauczowie należą przeważnie do
warstwy Metysów, uważają się oni co prawda za białych i są z tego określenia bardzo dumni, ale
pochodzą od Indian i Hiszpanów, którzy tu dawniej przybyli.
Gauczowie są dumni jak Hiszpanie, a z powodu odrębnego stylu życia cechuje ich ogromne
umiłowanie wolności. Każdy uważa się za caballero i jest niezwykle uprzejmy wobec innych,
pragnąc także, by i jego traktowano uprzejmie. Do największego biedaka, ba, nawet do żebraka
należy się zwracać „wasza miłość”. Obcokrajowiec, który sądzi, że może pat~zeć na gaucza z góry,
bo jest bogatszy lub bardziej wykształcony, spotka się wkrótce z taką odprawą, że odechce mu się
pychy. Na lekceważenie gauczo odpowiada najbardziej ordynarnymi slowami, a jeśli to nie
pomaga, to nawet nożem. Kiedy zaś traktuje się go uprzejmie i uważa za równego sobie, zdobędzie
się w nim wkrótce szczerego i oddanego przyjaciela. Szczególnie chwalebna jest jego uczciwośE.
Sam nigdy nie zamyka swojej chaty, ale pewne jest, że nikt go nie okradnie. Jeśli coś znajdzie,
zwróci zawsze właścicielowi. Na przykład pewien gauczo, który był tak ubogi, że~ nie miał nawet
zydla i używał końskiej czaszki jako krzesła, znalazł kiedyś na pampa-sach zegarek, który
wyśliznął się cudzoziemskiemu podróżnikowi z kieszeni. Jeżdził przez cały dzień od jednego
sąsiada do drugiego, by się dowiedzieć, do kogo należy zegarek, a kiedy się już dowiedział, gdzie
szukać obeego, jechał konno dwa dni, by mu zwrócić zgubę. Podróżnik 6w chciał mu wręczyć w
nagrodę pieniądze, a wtedy gauczo cisnął mu je pogardliwie pod nogi i zawrócił bez słowa.
Od najmłodszych lat gauczowie są prżyzwyczajeni do koni. Są
rbwnie odważnymi jak niestrudzonymi jeźdźcami. Przypominają lu-
dzi z Zachodu i Indian z Ameryki Pbłnocnej. Nie przyjdzie im nawet
do głowy; aby odległość stu kroków pokonywać pieszo. Opuszczają
swe rancza tylko na koniu. Dwuletnie dzieci pędzą na półdzikich
~
koniach po pampasach. Także kobiety jeżdżą konno i to po męsku. Często spotyka się kobietę i
mężczyznę na jednym koniu. Kobieta jest zwrócona twarzą do zadu konia i wcale się nie
trzyma, tylko oparta j,est plecami o plecy męża, a jednak nie spadnie nawet podczas
największego galopu.
Gauczo ma jedną wadę. Jest całkowicie pozbawiony uczucia do ~ swego konia. &z żadnych
względów wbija swe ostrogi głęboko w kofiskie boki, zadaje mu rany, nie myśląc o tym, że