Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
magno opere moveri iudices, cum excitavi<br />
maestum ac sordidatum senem et cum ista feci,<br />
quae tu, Crasse, laudas, non arte, de qua quid<br />
loquar nescio, sed motu magno animi ac dolore,<br />
ut discinderem tunicam, ut cicatrices ostenderem.<br />
[196] Cum C. Marius maerorem orationis meae<br />
praesens ac sedens multum lacrimis suis<br />
adiuvaret cumque ego illum crebro appellans<br />
conlegam mendarem atque ipsum advocatum ad<br />
<strong>com</strong>munem imperatorum fortunam defendendam<br />
invocarem, non fuit haec sine meis lacrimis, non<br />
sine dolore [magno] miseratio omniumque<br />
deorum et hominum et civium et sociorum<br />
imploratio; quibus omnibus verbis, quae a me<br />
tum sunt habita, si dolor afuisset meus, non modo<br />
non miserabilis, sed etiam inridenda fuisset<br />
oratio mea. Quam ob rem hoc vos doceo, Sulpici,<br />
bonus ego videlicet atque eruditus magister, ut in<br />
dicendo irasci, ut dolere, ut flere possitis. [197]<br />
Quamquam te quidem quid hoc doceam, qui in<br />
accusando sodali meo tantum incendium non<br />
oratione solum, sed etiam multo magis vi et<br />
dolore et ardore animi concitaras, ut ego ad id<br />
restinguendum vix conarer accedere? Habueras<br />
enim tu omnia in causa superiora: vim, fugam,<br />
lapidationem, crudelitatem tribuniciam in<br />
Caepionis gravi miserabilique casu in iudicium<br />
vocabas; deinde principem et senatus et civitatis,<br />
M. Aemilium, lapide percussum esse constabat;<br />
vi pulsum e templo L. Cottam et T. Didium, cum<br />
intercedere vellent rogationi, nemo poterat<br />
negare.<br />
[XLVIII] [198] Accedebat ut haec tu adulescens<br />
pro re publica queri summa cum dignitate<br />
existimarere; ego, homo censorius, vix satis<br />
honeste viderer seditiosum civem et in hominis<br />
consularis calamitate crudelem posse defendere.<br />
Erant optimi cives iudices, bonorum virorum<br />
plenum forum, vix ut mihi tenuis quaedam venia<br />
daretur excusationis, quod tamen eum<br />
defenderem, qui mihi quaestor fuisset. Hic ego<br />
quid dicam me artem aliquam adhibuisse? Quid<br />
fecerim, narrabo; si placuerit, vos meam<br />
defensionem in aliquo artis loco reponetis. [199]<br />
Omnium seditionum genera, vitia, pericula<br />
conlegi eamque orationem ex omni rei publicae<br />
nostrae temporum varietate repetivi conclusique<br />
ita, ut dicerem, etsi omnes semper molestae<br />
seditiones fuissent, iustas tamen fuisse non nullas<br />
103<br />
malaventurado anciano. Y esto lo hice, oh Craso,<br />
no por el arte, que apenas conozco, sino por un<br />
vehemente impulso y dolor que me hizo romper su<br />
túnica y mostrar sus cicatrices. Y cuando Mario,<br />
que estaba sentado entre los jueces, a<strong>com</strong>pañó mi<br />
peroración con sus lágrimas, y yo, dirigiéndole de<br />
continuo la palabra, le llamaba colega suyo, y le<br />
incitaba a defenderle en aquel <strong>com</strong>ún peligro de<br />
todos los generales, entonces sí que, no sin<br />
lágrimas, no sin gran dolor, invoqué a todos los<br />
Dioses, a los hombres, a los ciudadanos y a los<br />
aliados. Pues ciertamente que si yo no hubiera<br />
sentido nada de lo que entonces dije, no sólo<br />
hubiera sido digno de <strong>com</strong>pasión sino de risa mi<br />
discurso. Por lo cual, Sulpicio, el precepto que te<br />
doy <strong>com</strong>o bueno y práctico maestro, es que te<br />
enojes, te duelas y llores de verdad. Pero ¿qué he<br />
de enseñarte a tí que en la acusación de aquel<br />
cuestor amigo mío, produjiste tal incendio, no sólo<br />
con la palabra, sino mucho más con la fuerza del<br />
dolor y la ira, que yo mismo apenas pude<br />
extinguirle? Tenías todas las ventajas; clamabas en<br />
juicio contra la violencia, la fuga, el apedreo, la<br />
crueldad tribunicia, el miserable caso de Cepion;<br />
constaba, además, que Marco Emilio, príncipe del<br />
Senado y de la ciudad, había sido apedreado, y<br />
nadie podía negar que habían sido arrojados<br />
violentamente del templo Lúcio Cota y Tito Didio,<br />
por querer oponerse al decreto.<br />
»Añadíase a esto que parecía bien en tí, que eres<br />
joven, defender la dignidad de la república, al paso<br />
que yo, que había sido censor, apenas podía<br />
decorosamente abogar por un ciudadano sedicioso<br />
y que se había mostrado tan cruel con un varón<br />
consular. Eran jueces los mejores ciudadanos; el<br />
foro estaba lleno de hombres de bien, y apenas<br />
se me podía admitir la excusa que yo daba de que<br />
defendía a un hombre que había sido mi cuestor.<br />
¿Diré que me valí entonces de algún artificio? Os<br />
referiré sencillamente lo que hice, y si os agrada,<br />
vosotros diréis en qué lugar del arte debe colocarse<br />
mi defensa.<br />
»Recordé todos los vicios y peligros de las<br />
sediciones, trayendo a la memoria toda la variedad<br />
de tiempos de nuestra república, y de aquí deduje<br />
que aunque las sediciones fueran siempre