You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
incitarentur et reprimerentur, de historia, de<br />
antiquitate, de administratione rei publicae,<br />
denique de nostro ipso iure civili? Hanc enim<br />
ego omnem scientiam et copiam rerum in tua<br />
prudentia sciebam inesse; in oratoris vero<br />
instrumento tam lautam supellectilem numquam<br />
videram." [166] "Potes igitur, "inquit Crassus" ut<br />
alia omittam innumerabilia et immensa et ad<br />
ipsum tuum ius civile veniam, oratores putare<br />
eos, quos multas horas exspectavit, cum in<br />
campum properaret, et ridens et stomachans P.<br />
Scaevola, cum Hypsaeus maxima voce? plurimis<br />
verbis a M. Crasso praetore contenderet, ut ei,<br />
quem defendebat, causa cadere liceret, Cn. autem<br />
Octavius, homo consularis, non minus longa<br />
oratione recusaret, ne adversarius causa caderet<br />
ac ne is, pro quo ipse diceret, turpi tutelae iudicio<br />
atque omni molestia stultitia adversarii<br />
liberaretur?" [167] "Ego vero istos," inquit -<br />
"memini enim mihi narrare Mucium - non modo<br />
oratoris nomine sed ne foro quidem dignos vix<br />
putarim." "Atqui non defuit illis patronis" inquit<br />
Crassus "eloquentia neque dicendi ratio aut<br />
copia, sed iuris civilis scientia: quod alter plus<br />
lege agendo petebat, quam quantum lex in XII<br />
tabulis permiserat, quod cum impetrasset, causa<br />
caderet; alter iniquum putabat plus secum agi,<br />
quam quod erat in actione; neque intellegebat, si<br />
ita esset actum, litem adversarium perditurum.<br />
[XXXVII] [168] Quid? In his paucis diebus<br />
nonne nobis in tribunali Q. Pompei praetoris<br />
urbani familiaris nostri sedentibus homo ex<br />
numero disertorum postulabat, ut illi, unde<br />
peteretur, vetus atque usitata exceptio daretur<br />
CVIVS PECVNIAE DIES FVISSET? Quod<br />
petitoris causa <strong>com</strong>paratum esse non intellegebat,<br />
ut, si ille infitiator probasset iudici ante petitam<br />
esse pecuniam, quam esset coepta deberi, petitor<br />
rursus cum peteret, ne exceptione excluderetur,<br />
QVOD EA RES IN IVDICIVM ANTE<br />
VENISSET. [169] Quid ergo hoc fieri turpius aut<br />
dici potest, quam eum, qui hanc personam<br />
susceperit, ut amicorum controversias causasque<br />
tueatur, laborantibus succurrat, aegris medeatur,<br />
adflictos excitet, hunc in minimis tenuissimisque<br />
las costumbres, del modo de excitar o reprimir los<br />
ánimos, de la historia, de la antigüedad, de la<br />
administración de la república; finalmente, de<br />
nuestro derecho civil? Sabía yo que poseías toda<br />
esta ciencia y riqueza de noticias, pero nunca vi<br />
tanta esplendidez en ningún otro orador.<br />
-¿Puedes, dijo Craso, emitiendo otras cosas<br />
innumerables y de no escasa importancia, y,<br />
limitándome a ese derecho civil que profesas,<br />
tener por oradores a aquellos a quien se<br />
detenía a oir muchas horas Escévola entre<br />
enojado y risueño, cuando iba hacia el campo<br />
de los <strong>com</strong>icios y oía a Ipseo esforzarse con<br />
muchos gritos y gran verbosidad ante el pretor<br />
Craso, para hacer perder a su cliente la causa,<br />
mientras que Cneo Octavio, varón consular, en un<br />
discurso no menos largo se oponía a que el<br />
adversario perdiese la causa y a que su<br />
defendido se librase del torpe juicio de tutela y de<br />
toda molestia, gracias a la necedad del abogado<br />
contrario? Me acuerdo de habérselo oído<br />
contar a Mucio. A tales abogados los tengo por<br />
indignos, no sólo del nombre de oradores, sino<br />
hasta de presentarse en el foro. Y con todo eso, no<br />
les faltaba elocuencia, ni cierta abundancia, ni<br />
método en el decir, sino conocimiento del<br />
derecho civil, porque el uno, apoyándose en la ley,<br />
pedía más que lo que la ley de las Doce Tablas<br />
permite, y si lo hubiera conseguido, perdía del todo<br />
su causa; al paso que el otro tenía por injusticia<br />
que se le exigiese más de lo que en la acción legal<br />
se contenía, sin entender que, dejando obrar así al<br />
adversario, éste perdería el pleito.<br />
»¡Y qué! en estos pocos días, estando yo en el<br />
tribunal de mi amigo Quinto Pompeyo, pretor<br />
urbano, ¿no pedía uno de esos hombres tenidos<br />
por discretos, que al demandado se le concediese la<br />
antigua y usada excepción, que día se había<br />
señalado para el pago, sin <strong>com</strong>prender que esta<br />
excepción era en favor del demandante, y que<br />
si el deudor probaba ante el juez que se le pedía el<br />
dinero antes que hubiese cumplido el plazo, el<br />
acreedor, al presentar nueva demanda, seria<br />
excluido de la excepción por haber venido<br />
antes este asunto a juicio? Nada más vergonzoso<br />
que contemplar que el que ha tomado a su cargo<br />
defender las causas de sus amigos, ayudar a<br />
los débiles, curar a los enfermos, consolar a los<br />
afligidos, tropiece en las causas más pequeñas y<br />
34