Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
ea dumtaxat, quae nos usus docuit, ut nobis<br />
ducibus veniat eo, quo sine duce ipsi pervenimus,<br />
quoniam meliora docere non possumus.<br />
[XXI] [88] Atque ut a familiari nostro exordiar,<br />
hunc ego, Catule, Sulpicium primum in causa<br />
parvula adulescentulum audivi voce et forma et<br />
motu corporis et reliquis rebus aptis ad hoc<br />
munus, de quo quaerimus, oratione autem celeri<br />
et concitata, quod erat ingeni, et verbis<br />
effervescentibus et paulo nimium redundantibus,<br />
quod erat aetatis. Non sum aspernatus; volo enim<br />
se efferat in adulescente fecunditas; nam facilius<br />
sicut in vitibus revocantur ea, quae se nimium<br />
profuderunt, quam, si nihil valet materies, nova<br />
sarmenta cultura excitantur; item volo esse in<br />
adulescente, unde aliquid amputem; non enim<br />
potest in eo sucus esse diuturnus, quod nimis<br />
celeriter est maturitatem exsecutum. [89] Vidi<br />
statim indolem neque dimisi tempus et eum sum<br />
cohortatus, ut forum sibi ludum putaret esse ad<br />
discendum, magistrum autem, quem vellet,<br />
eligeret; me quidem si audiret, L. Crassum: quod<br />
iste adripuit et ita sese facturum confirmavit<br />
atque etiam addidit, gratiae scilicet causa, me<br />
quoque sibi magistrum futurum. Vix annus<br />
intercesserat ab hoc sermone cohortationis meae,<br />
cum iste accusavit C. Norbanum, defendente me:<br />
non est credibile quid interesse mihi sit visum<br />
inter eum, qui tum erat et qui anno ante fuerat.<br />
Omnino in illud genus eum Crassi magnificum<br />
atque praeclarum natura ipsa ducebat sed ea non<br />
satis proficere potuisset, nisi eodem studio atque<br />
imitatione intendisset atque ita dicere consuesset,<br />
ut tota mente Crassum atque omni animo<br />
intueretur.<br />
[XXII] [90] Ergo hoc sit primum in praeceptis<br />
meis, ut demonstremus, quem imitetur [atque ita,<br />
ut, quae maxime excellent in eo, quem imitabitur,<br />
ea diligentissime persequatur]; tum accedat<br />
exercitatio, qua illum, quem delegerit, imitando<br />
effingat atque exprimat, non ut multos imitatores<br />
saepe cognovi, qui aut ea, quae facilia sunt, aut<br />
etiam illa, quae insignia ac paene vitiosa,<br />
consectantur imitando. [91] Nihil est facilius,<br />
quam amictum imitari alicuius aut statum aut<br />
sólo hablará del que merece ser ayudado con<br />
consejos, y le diré lo que la experiencia me ha<br />
enseñado, para que él, llevándome por guía, llegue<br />
al término adonde he llegado sin tener nadie que<br />
me mostrase el camino.<br />
Y para empezar por un amigo nuestro, me<br />
acuerdo, Cátulo, que cuando oí por primera vez a<br />
este nuestro Sulpicio, siendo todavía muy joven y<br />
defendiendo una causa de poca importancia,<br />
descubrí en su voz, en su acción, en el movimiento<br />
del cuerpo y en todo lo demás, disposición grande<br />
para la elocuencia: su discurso, era acelerado y<br />
ardiente, condición propia de su ingenio; sus<br />
palabras eran acaloradas y un poco redundantes, lo<br />
cual no me disgustó por ser efecto de la edad. Me<br />
agrada que en el joven se muestre esta fecundidad<br />
y exceso de vida; y así <strong>com</strong>o en las vides es fácil<br />
cortar las cepas qua arrojan demasiado, y no lo es<br />
cultivar nuevos sarmientos en tierra estéril, así<br />
quiero que haya en los discursos del joven algo que<br />
se pueda cortar, porque no puede durar mucho el<br />
jugo en los talentos que llegan demasiado pronto a<br />
madurez. Conocí en seguida su índole, y sin<br />
perder tiempo le aconsejé que mirara el foro <strong>com</strong>o<br />
una especie de palestra, y que eligiera un maestro,<br />
advirtiéndole que, a mi parecer, el mejor sería<br />
Lucio Craso; él prometió hacerlo, y aun añadió, sin<br />
duda en muestra de gratitud, que yo sería otro de<br />
sus maestros. No había pasado un año de esta<br />
conversación, cuando él acusó a Cayo Norbano,<br />
defendiéndole yo, y es increíble cuánta diferencia<br />
me pareció notar entre lo que era entonces y lo<br />
que había sido el año anterior. Ciertamente que su<br />
naturaleza le llevaba a aquel estilo magnífico y<br />
espléndido de raso, pero nunca hubiera llegado a él<br />
si con todo ahínco y estudio no se hubiera<br />
propuesto imitar a Craso, fijando en la mente sus<br />
discursos.<br />
Mi primera regla será, pues, el modelo que ha de<br />
imitarse, y en este modelo las cualidades más<br />
dignas de imitación. Añádase a esto el ejercicio,<br />
que sirve para reproducir el modelo que se imita,<br />
no <strong>com</strong>o muchos imitadores que yo conozco, que<br />
sólo trasladan lo que les parece más fácil, o lo que<br />
es un verdadero defecto. Nada más fácil que imitar<br />
el traje, la estatura o el ademán de alguno.<br />
Tampoco es muy difícil remedar sus defectos: así<br />
este Julio, que con haber perdido la voz todavía es<br />
79