08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

quereretur quod diceret uxorem suam<br />

suspendisse se de ficu, "amabo te," inquit "da<br />

mihi ex ista arbore quos seram surculos." In<br />

eodem genere est, quod Catulus dixit cuidam<br />

oratori malo: qui cum in epilogo misericordiam<br />

se movisse putaret, postquam adsedit, rogavit<br />

hunc videreturne misericordiam movisse, "ac<br />

magnam quidem," inquit "neminem enim puto<br />

esse tam durum, cui non oratio tua misericordia<br />

digna visa sit." [279] Me tamen hercule etiam illa<br />

valde movent stomachosa et quasi submorosa<br />

ridicula, non cum a moroso dicuntur; tum enim<br />

non sal, sed natura ridetur; in quo, ut mihi<br />

videtur, persalsum illud est apud Novium: "quid<br />

ploras, pater?" "Mirum ni cantem: condemnatus<br />

sum." Huic generi quasi contrarium est ridiculi<br />

genus patientis ac lenti, ut, cum Cato percussus<br />

esset ab eo, qui arcam ferebat, cum ille diceret<br />

"cave," rogavit "num quid aliud ferret praeter<br />

arcam." [280] Est etiam stultitiae salsa<br />

reprehensio, ut ille Siculus, cui praetor Scipio<br />

patronum causae dabat hospitem suum, hominem<br />

nobilem, sed admodum stultum, "quaeso," inquit<br />

"praetor, adversario meo da istum patronum,<br />

deinde mihi neminem dederis." Movent illa<br />

etiam, quae coniectura explanantur longe aliter<br />

atque sunt, sed acute atque concinne; ut cum<br />

Scaurus accusaret Rutilium ambitus, cum ipse<br />

consul esset factus, ille repulsam tulisset, et in<br />

eius tabulis ostenderet litteras A. F. P. R. idque<br />

diceret esse, actum fide P. Rutili; Rutilius autem,<br />

ante factum, post relatum; C. Canius, eques<br />

Romanus, cum Rufo adesset, exclamat, neutrum<br />

illis litteris declarari: "quid ergo?" inquit<br />

Scaurus; "Aemilius fecit, plectitur Rutilius."<br />

[LXX] [281] Ridentur etiam discrepantia: "quid<br />

huic abest nisi res et virtus?" Bella etiam est<br />

familiaris reprehensio quasi errantis; ut cum<br />

obiurgavit Albium Granius quod, cum eius<br />

tabulis quiddam ab Albucio probatum videretur,<br />

et valde absoluto Scaevola gauderet neque<br />

intellegeret contra suas tabulas esse iudicatum.<br />

[282] Huic similis est etiam admonitio in consilio<br />

dando familiaris, ut cum patrono malo, cum<br />

vocem in dicendo obtudisset, suadebat Granius,<br />

ut mulsum frigidum biberet, simul ac domum<br />

redisset, "perdam" inquit "vocem, si id fecero":<br />

"melius est" inquit "quam reum." [283] Bellum<br />

etiam est, cum quid cuique sit consentaneum<br />

124<br />

se quejaba de que su mujer se había ahorcado de<br />

una higuera. «Dame, le dijo, algún renuevo de ese<br />

árbol para plantarlo.» De una manera semejante<br />

respondió Cátulo a un mal orador, que le<br />

preguntaba si en el epílogo había conseguido mover<br />

a <strong>com</strong>pasión. «Y muy grande, le dijo, porque<br />

ninguno hay de tan duras entrañas a quien tu<br />

discurso no haya parecido digno de lástima.» A mi<br />

me agradan mucho los chistes que se dicen con<br />

enfado; cuando es hombre de ingenio el que los<br />

dice, porque entonces se aplaude la naturalidad aun<br />

más que la gracia. Por eso me hace gracia aquel<br />

pasaje de Nevio: «¿Por qué lloras, padre?<br />

-¿Y he de cantar cuando estoy condenado?» Casi<br />

contrario a este género de ridiculez es el dicho de<br />

un hombre paciente e imperturbable, vg.: habiendo<br />

tropezado con Caton un hombre que llevaba a<br />

cuestas una arca, le dijo: «¡Cuidado, apártate!» y<br />

Caton le preguntó:<br />

«¿Llevas todavía algo más que el arca?»<br />

»También cabe chiste en las burlas contra la<br />

ignorancia. Así hizo aquel siciliano a quien el<br />

pretor Escipion había dado por defensor en una<br />

causa a su huésped, hombre noble, pero muy<br />

necio. «Te ruego, dijo al pretor, que des ese<br />

patrón a mi adversario, aunque después no me des<br />

ninguno.»<br />

»¿Y qué diremos de las contradicciones, vg.?<br />

«¿Qué le falta a éste sino hacienda y virtud?»<br />

También es agradable la reprensión amistosa y el<br />

consejo y advertencia familiar, vg.: aconsejaba<br />

Granio a un mal abogado que se había puesto<br />

ronco en el foro, que bebiese vino frío y mezclado<br />

con miel así que volviese a su casa. «Perderé la<br />

voz si tal hago.<br />

-Más vale que pierdas la voz que no que pierdas a<br />

tu cliente.» El chiste más incisivo es el que mejor<br />

se a<strong>com</strong>oda al carácter de las personas. Escauro,<br />

que era muy aborrecido porque sin testamento se<br />

había apoderado de los bienes de Pompeyo de<br />

Frigia, hombre rico, abogaba en defensa de Bestia,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!