You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
dicitur; ut, cum Scaurus non nullam haberet<br />
invidiam ex eo, quod Phrygionis Pompei,<br />
locupletis hominis, bona sine testamento<br />
possederat, sederetque advocatus reo Bestiae,<br />
cum funus quoddam duceretur, accusator C.<br />
Memmius "vide," inquit "Scaure, mortuus<br />
rapitur, si potes esse possessor." [284] Sed ex his<br />
omnibus nihil magis ridetur, quam quod est<br />
praeter exspectationem, cuius innumerabilia sunt<br />
exempla, vel Appi maioris illius, qui in senatu,<br />
cum ageretur de agris publicis et de lege Thoria<br />
et peteretur Lucullus ab eis, qui a pecore eius<br />
depasci agros publicos dicerent, "non est" inquit<br />
"Luculli pecus illud; erratis"; - defendere<br />
Lucullum videbatur - "ego liberum puto esse: qua<br />
libet pascitur." [285] Placet etiam mihi illud<br />
Scipionis illius, qui Ti. Gracchum perculit: cum<br />
ei M. Flaccus multis probris obiectis P. Mucium<br />
iudicem tulisset; "eiero," inquit "iniquus est";<br />
cum esset admurmuratum, "ah," inquit "P. C.,<br />
non ego mihi illum iniquum eiero, verum<br />
omnibus." Ab hoc vero Crasso nihil facetius:<br />
cum laesisset testis Silus Pisonem, quod se in<br />
eum audisse dixisset, "potest fieri," inquit "Sile,<br />
ut is, unde te audisse dicis, iratus dixerit." Adnuit<br />
Silus. "Potest etiam, ut tu non recte intellexeris."<br />
Id quoque toto capite adnuit, ut se Crasso daret.<br />
"Potest etiam fieri," inquit "ut omnino, quod te<br />
audisse dicis, numquam audieris." Hoc ita praeter<br />
exspectationem accidit, ut testem omnium risus<br />
obrueret. Huius generis est plenus Novius, cuius<br />
iocus est familiaris "sapiens si algebis, tremes" et<br />
alia permulta.<br />
[LXXI] [286] Saepe etiam facete concedas<br />
adversario id ipsum, quod tibi ille detrahit; ut C.<br />
Laelius, cum ei quidam malo genere natus<br />
diceret, indignum esse suis maioribus, "at<br />
hercule" inquit "tu tuis dignus." Saepe etiam<br />
sententiose ridicula dicuntur, ut M. Cincius, quo<br />
die legem de donis et muneribus tulit, cum C.<br />
Cento prodisset et satis contumeliose "quid fers,<br />
Cinciole?" quaesisset, "Vt emas," inquit "Gai, si<br />
uti velis." [287] Saepe etiam salse, quae fieri non<br />
possunt, optantur; ut M. Lepidus, cum, ceteris se<br />
in campo exercentibus, ipse in herba recubuisset,<br />
"vellem hoc esset," inquit "laborare." Salsum est<br />
etiam quaerentibus et quasi percontantibus lente<br />
respondere quod nolint; ut censor Lepidus, cum<br />
M. Antistio Pyrgensi equum ademisset amicique<br />
125<br />
cuando acertó a pasar un entierro. Entonces gritó el<br />
acusador Cayo Memmio. «Mira, Escauro, allí<br />
llevan un muerto; a ver si puedes heredarle.» Los<br />
chistes que más hacen reir son los más<br />
inesperados. De éstos hay innumerables ejemplos,<br />
vg., el de Apio el Mayor, cuando se trataba en el<br />
Senado de los campos públicos y de la ley Thoria,<br />
y acusaban a Lucilio de que apacentaba su ganado<br />
en los campos públicos. «No es de Lucilio ese<br />
ganado, dijo Apio en son de defenderle. Es un<br />
ganado libre que pasta donde quiere.» También<br />
me agrada un dicho de Escipion Nasica, el que<br />
mató a Tiberio Graco: después de decirle muchas<br />
injurias, Marco Flaco le había propuesto por juez<br />
a Publio Mucio. «Le recuso, dijo Escipion, por<br />
inicuo.» Levantóse un murmullo y Nasica continuó:<br />
«Le recuso por inicuo, no sólo conmigo, sino con<br />
todos nosotros.» Pero en este género nada más<br />
gracioso que un chiste de Craso. El testigo Silo<br />
había ofendido a Pison, refiriendo contra él cosas<br />
que decía haber oído. «Puede ser, dijo Craso, que<br />
ese a quien tú se las has oído las dijese enojado.»<br />
Silo hizo señas de asentimiento con la cabeza.<br />
«Puede también que tú lo entendieses mal.»<br />
Silo dijo que sí con la cabeza. Puede ser también,<br />
continuó Craso, que lo que dices haber oído no lo<br />
oyeras nunca.» Esto fue tan inesperado, que<br />
provocó la risa de todos y confundió al testigo. De<br />
este género de sales está lleno Névio; vg.:<br />
«Aunque seas muy sabio, temblarás si tienes frío;»<br />
y a este tenor otros muchos.<br />
»Muchas veces se concede graciosamente al<br />
adversario lo mismo que él nos niega: así, diciendo<br />
a Cayo Lelio un hombre de mala familia: «Eres<br />
indigno de tus mayores,» le respondió Lelio: «Y tú<br />
ciertamente que eres muy digno de los tuyos.» A<br />
veces hay gracia en manifestar un deseo de cosa<br />
imposible: así, Marco Lépido, recostado en la<br />
hierba mientras que los otros se ejercitaban en el<br />
campo, decía:<br />
«¡Ojalá que esto fuese trabajar!» Tiene también<br />
chiste el responder fuera de propósito a los<br />
importunos preguntadores; vg.: habiendo<br />
expulsado el censor Lépido a Marco Antistio<br />
Pirgense, del orden de los caballeros, quejábanse<br />
sus amigos, y preguntaban qué había de contestar<br />
a su padre cuando quisiera saber por qué había sido