08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

transferendi verbi late patet, quem necessitas<br />

genuit inopia coacta et angustiis, post autem<br />

iucunditas delectatioque celebravit. Nam ut<br />

vestis frigoris depellendi causa reperta primo,<br />

post adhiberi coepta est ad ornatum etiam<br />

corporis et dignitatem, sic verbi translatio<br />

instituta est inopiae causa, frequentata<br />

delectationis. Nam gemmare vitis, luxuriem<br />

esse in herbis, laetas segetes etiam rustici<br />

dicunt. Quod enim declarari vix verbo proprio<br />

potest, id translato cum est dictum, inlustrat id,<br />

quod intellegi volumus, eius rei, quam alieno<br />

verbo posuimus, similitudo. [156] Ergo hae<br />

translationes quasi mutuationes sunt, cum quod<br />

non habeas aliunde sumas, illae paulo<br />

audaciores, quae non inopiam indicant, sed<br />

orationi splendoris aliquid arcessunt; quarum<br />

ego quid vobis aut inveniendi rationem aut<br />

genera ponam?<br />

[XXXIX] [157] [Similitudinis est ad verbum<br />

unum contracta brevitas, quod verbum in alieno<br />

loco tamquam in suo positum si agnoscitur,<br />

delectat, si simile nihil habet, repudiatur]; sed<br />

ea transferri oportet, quae aut clariorem faciunt<br />

rem, ut illa omnia: inhorrescit mare, tenebrae<br />

conduplicantur, noctisque et nimbum occaecat<br />

nigror, flamma inter nubis coruscat, caelum<br />

tonitru contremit, grando mixta imbri largifico<br />

subita praecipitans cadit, undique omnes venti<br />

erumpunt, saevi exsistunt turbines, fervit aestu<br />

pelagus: omnia fere, quo essent clariora,<br />

translatis per similitudinem verbis dicta sunt;<br />

[158] aut quo significatur magis res tota sive<br />

facti alicuius sive consili, ut ille, qui<br />

occultantem consulto, ne id, quod ageretur,<br />

intellegi posset, duobus translatis verbis<br />

similitudine ipsa indicat: quandoquidem is se<br />

circum vestit dictis, saepit se dolo. Non<br />

numquam etiam brevitas translatione conficitur,<br />

ut illud "si telum manu fugit": imprudentia teli<br />

missi brevius propriis verbis exponi non potuit,<br />

quam est uno significata translato. [159] Hoc in<br />

genere persaepe mihi admirandum videtur quid<br />

sit, quod omnes translatis et alienis magis<br />

delectentur verbis quam propriis et suis.<br />

[XL] Nam si res suum nomen et vocabulum<br />

proprium non habet, ut pes in navi, ut nexum,<br />

quod per libram agitur, ut in uxore divortium,<br />

180<br />

traslaciones son una especie de préstamo en que<br />

tomamos de otra parte lo que no tenemos. Hay otras<br />

más audaces, que no indican pobreza, sino que<br />

añaden algún esplendor al discurso. ¿Pero para qué<br />

he de explicar sus géneros y el modo de hallarlos?<br />

»En la metáfora la <strong>com</strong>paración está reducida a una<br />

sola palabra, puesta en lugar ajeno <strong>com</strong>o si fuera<br />

propio: si se <strong>com</strong>prende, agrada; si la semejanza no<br />

existe, la metáfora queda sin efecto alguno. Solo<br />

conviene usar de metáforas para hacer más clara<br />

una cosa, vg.: «el mar se alborota; las tinieblas se<br />

duplican; la negra noche lo oscurece todo; la llama<br />

brilla entre las nubes; el cielo se estremece con los<br />

truenos; el granizo mezclado con larga lluvia cae<br />

precipitado de las nubes; por todas partes se agitan<br />

los furiosos vientos y se levantan recios torbellinos;<br />

el piélago hierve.» Aquí casi todas las expresiones<br />

son figuradas, y ellas hacen más clara la descripción<br />

de las cosas materiales. Lo mismo sucede con un<br />

hecho humano, o un propósito o intención, <strong>com</strong>o<br />

aquel que aludiendo a uno que hablaba oscuramente<br />

para que nadie penetrara su intención, lo da a<br />

entender con dos palabras trasladadas: «Este<br />

disfraza y rodea sus discursos.» A veces por medio<br />

de la transición se consigue la brevedad, vg.: «Si el<br />

arma se escapó de sus tiranos.» Muchas palabras<br />

propias no darían a entender tan bien <strong>com</strong>o una sola<br />

trasladada, la imprudencia de haber dejado escapar el<br />

arma. »Y me parece digno de notarse por qué<br />

agradan más a todos las palabras trasladadas y<br />

ajenas que las propias y naturales.<br />

Si la cosa no tiene nombre propio, <strong>com</strong>o el pié en<br />

la nave, <strong>com</strong>o el nexo en el matrimonio, <strong>com</strong>o en la<br />

Mujer el divorcio, la necesidad obliga a tomar de

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!