08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

[cum] vociferarentur et quaererent, quid ille patri<br />

suo responderet, cur ademptum sibi equum<br />

diceret, cum optimus colonus, parcissimus,<br />

modestissimus, frugalissimus esset "me istorum"<br />

inquit "nihil credere." [288] Conliguntur a<br />

Graecis, alia non nulla, exsecrationes,<br />

admirationes, minationes; sed haec ipsa nimis<br />

mihi videor in multa genera discripsisse; nam<br />

illa, quae verbi ratione et vi continentur, certa<br />

fere ac definita sunt; quae plerumque, ut ante<br />

dixi, laudari magis quam rideri solent; [289] haec<br />

autem, quae sunt in re ipsa et sententia, partibus<br />

sunt innumerabilia, generibus pauca;<br />

exspectationibus enim decipiendis et naturis<br />

aliorum inridendis [ipsorum ridicule indicandis]<br />

et similitudine turpioris et dissimulatione et<br />

subabsurda dicendo et stulta reprehendendo risus<br />

moventur. Itaque imbuendus est is, qui iocose<br />

volet dicere, quasi natura quadam apta ad haec<br />

genera et moribus, ut ad cuiusque modi genus<br />

ridiculi vultus etiam ac<strong>com</strong>modetur; qui quidem<br />

quo severior est et tristior, ut in te, Crasse, hoc<br />

illa, quae dicuntur, salsiora videri solent. [290]<br />

Sed iam tu, Antoni, qui hoc deversorio sermonis<br />

mei libenter acquieturum te esse dixisti,<br />

tamquam in Pomptinum deverteris, neque<br />

amoenum neque salubrem locum, censeo, ut satis<br />

diu te putes requiesse et iter reliquum conficere<br />

pergas."<br />

"Ego vero, atque hilare quidem a te acceptus,"<br />

inquit "et cum doctior per te, tum etiam audacior<br />

factus iam ad iocandum; non enim vereor ne quis<br />

me in isto genere leviorem iam putet, quoniam<br />

quidem tu Fabricios mihi auctores et Africanos,<br />

Maximos, Catones, Lepidos protulisti. [291] Sed<br />

habetis ea, quae vultis ex me audire, de quibus<br />

quidem accuratius dicendum et cogitandum fuit;<br />

nam cetera faciliora sunt atque ex eis, quae dicta<br />

sunt, reliqua nascuntur omnia.<br />

[LXXII] Ego enim cum ad causam sum<br />

adgressus atque omnia cogitando, quoad facere<br />

potui, persecutus, cum et argumenta causae et<br />

eos locos, quibus animi iudicum conciliantur, et<br />

illos, quibus permoventur, vidi atque cognovi,<br />

tum constituo quid habeat causa quaeque boni,<br />

quid mali; nulla enim fere potest res in dicendi<br />

disceptationem aut controversiam vocari, quae<br />

non habeat utrumque, sed, quantum habeat, id<br />

126<br />

separado del orden ecuestre un colono tan<br />

excelente, parco, modesto y frugal. «Diré,<br />

respondió Lépido, que yo no creo ninguna de esas<br />

cosas.»<br />

»A estas maneras añaden los Griegos algunas<br />

otras, <strong>com</strong>o son las execraciones, admiraciones y<br />

amenazas. Pero me parece que ya he explicado<br />

más de las que debía, pues las que consisten en<br />

juegos de palabras son en corto número, y, <strong>com</strong>o<br />

antes dije, más suelen merecer alabanza que risa.<br />

Los chistes de cosa son innumerables en sus<br />

especies, pero muy pocos en sus géneros. Puede<br />

excitarse la risa con esperanzas engañadas, o<br />

describiendo con gracejo el carácter de otro, o<br />

<strong>com</strong>parando una cosa con otra más torpe y fea, o<br />

disimulando, o diciendo cosas muy absurdas y<br />

reprendiendo necedades. Así, el que quiere hablar<br />

jocosamente ha de tener una disposición natural<br />

para este género, y ademanes y semblante<br />

a<strong>com</strong>odado a este linaje de ridículo. A veces,<br />

cuanto más severo y triste es el rostro, <strong>com</strong>o sucede<br />

con el tuyo, oh Craso, tanta más gracia tiene lo que<br />

se dice.<br />

Pero ya es hora, oh Antonio, de que abandones<br />

esta posada de mi discurso, que es lugar tan poco<br />

ameno y saludable <strong>com</strong>o si te hubieras hospedado<br />

en las lagunas pontinas. Creo que ya has descansado<br />

bastante, y puedes continuar tu viaje.<br />

-Por cierto, respondió Antonio, que he sido<br />

generosa y alegremente hospedado por ti, y que me<br />

has hecho a la vez más docto con los ejemplos de<br />

esos Fabricios, Africanos, Máximos, Catones y<br />

Lépidos que me has citado.<br />

»Por lo demás, ya sabéis todo lo que queríais oir<br />

de mis labios, a lo menos lo más importante y<br />

difícil. Todo lo restante es fácil y se infiere de<br />

estos principios.<br />

»Yo cuando me he encargado de una causa y he<br />

reflexionado, en cuanto he podido, todo lo que a<br />

ella se refiere, y he visto y considerado los<br />

argumentos y los recursos para mover el ánimo de<br />

los jueces, y para atraerlos, me fijo sobre todo en el<br />

lado bueno y en el lado malo de la causa. No hay<br />

asunto traído a discusión o controversia que no<br />

presente estos dos aspectos. Lo difícil es averiguar<br />

hasta qué grado cada uno de ellos. El método que

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!