You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
frequentia dicere iuberent, si quis quid quaereret?<br />
[103] Quod primum ferunt Leontinum fecisse<br />
Gorgiam, qui permagnum quiddam suscipere ac<br />
profiteri videbatur, cum se ad omnia, de quibus<br />
quisque audire vellet, esse paratum denuntiaret;<br />
postea vero vulgo hoc facere coeperunt hodieque<br />
faciunt, ut nulla sit res neque tanta neque tam<br />
improvisa neque tam nova, de qua se non omnia,<br />
quae dici possint, profiteantur esse dicturos.<br />
[104] Quod si te, Cotta, arbitrarer aut te, Sulpici,<br />
de eis rebus audire velle, adduxissem huc<br />
Graecum aliquem, qui nos istius modi<br />
disputationibus delectaret; quod ne nunc quidem<br />
difficile factu est: est enim apud M. Pisonem<br />
adulescentem [iam] huic studio deditum, summo<br />
homo ingenio nostrique cupidissimus,<br />
Peripateticus Staseas, homo nobis sane familiaris<br />
et, ut inter homines peritos constare video, in illo<br />
suo genere omnium princeps."<br />
[XXIII] [105] "Quem tu mihi" inquit Mucius<br />
"Staseam, quem Peripateticum narras? Gerendus<br />
est tibi mos adulescentibus, Crasse, qui non<br />
Graeci [alicuius] cotidianam loquacitatem sine<br />
usu neque ex scholis cantilenam requirunt, sed ex<br />
homine omnium sapientissimo atque<br />
eloquentissimo atque ex eo, qui non in libellis,<br />
sed in maximis causis et in hoc domicilio imperi<br />
et gloriae sit consilio linguaque princeps, cuius<br />
vestigia persequi cupiunt, eius sententiam<br />
sciscitantur. [106] Equidem te cum in dicendo<br />
semper putavi deum, tum vero tibi numquam<br />
eloquentiae maiorem tribui laudem quam<br />
humanitatis; qua nunc te uti vel maxime decet<br />
neque defugere eam disputationem, ad quam te<br />
duo excellentes ingeniis adulescentes cupiunt<br />
accedere." [107] "Ego vero" inquit "istis obsequi<br />
studeo neque gravabor breviter meo more, quid<br />
quaque de re sentiam, dicere. Ac primum illud -<br />
quoniam auctoritatem tuam neglegere, Scaevola,<br />
fas mihi non esse puto - respondeo, mihi dicendi<br />
aut nullam artem aut pertenuem videri, sed<br />
omnem esse contentionem inter homines doctos<br />
in verbi controversia positam. [108] Nam si ars<br />
ita definitur, ut paulo ante euit Antonius, ex<br />
rebus penitus perspectis planeque cognitis atque<br />
ab opinionis arbitrio seiunctis scientiaque<br />
<strong>com</strong>prehensis, non mihi videtur ars oratoris esse<br />
ulla; sunt enim varia et ad vulgarem<br />
popularemque sensum ac<strong>com</strong>modata omnia<br />
que el primero en hacer esto fue Gorgias<br />
Leontino, el cual quedaba muy satisfecho después<br />
de anunciar que estaba preparado a discurrir de<br />
cualquier materia que le propusieran los oyentes.<br />
Después le imitaron muchos y hoy le imitan, de<br />
suerte que no hay materia, por alta, imprevista o<br />
nueva que sea, de la cual no ofrezcan decir cuanto<br />
puede decirse. Y si yo hubiera podido pensar que<br />
tú, Cota, o tú, Sulpicio, queríais este género de<br />
disertaciones, hubiera traído algún Griego que con<br />
ellas os entretuviera; lo cual no es difícil, pues en<br />
casa de Marco Pison, joven de grande ingenio,<br />
muy dado a estos estudios y amigo nuestro, vive<br />
el peripatético Estáseas, bastante conocido de<br />
todos nosotros, el cual, según dicen los que de<br />
esto entienden, en aquel género suyo es el más<br />
aventajado de todos.<br />
-¿A qué me hablas, dijo Mucio, de Estáseas el<br />
peripatético? Lo que debes hacer es dar gusto a<br />
estos jóvenes, que no han venido a oír la cotidiana<br />
e inútil locuacidad de un sofista griego, ni la<br />
cantilena de los retóricos, sino a un hombre el más<br />
sabio y elocuente de todos; al que no en los libros,<br />
sino en las mayores causas, y en esta ciudad,<br />
morada del imperio y de la gloria, se ha<br />
distinguido por el consejo y la elocuencia; y<br />
quieren seguir sus huellas y aprender su doctrina.<br />
Yo, que siempre te juzgué un Dios de la palabra,<br />
nunca tributé más elogios a tu elocuencia que a tu<br />
cortesía, de la cual debes usar ahora, y no esquivar<br />
esta disputa, en la cual desean entrar dos jóvenes<br />
de excelente ingenio.<br />
-Yo, dijo Craso, procuraré <strong>com</strong>placerles, y<br />
brevemente, según mi costumbre, diré de cada<br />
cosa lo que siento. Y en primer lugar (pues no<br />
creo, Escévola, que debo prescindir de tu<br />
autoridad), respondo que a mi ver no hay arte<br />
oratoria, o que tiene poca importancia, o que toda<br />
cuestión entre hombres doctos se reduce a una<br />
controversia de palabras. Pues si el arte se define<br />
según principios claros, bien conocidos,<br />
independientes de toda opinión y sujetos a<br />
ciencia, no me parece que existe el arte<br />
oratoria, porque los recursos de la oratoria forense<br />
son muy varios y a<strong>com</strong>odados al sentir y a la<br />
opinión del vulgo. Pero si llamamos arte el<br />
conjunto de observaciones hechas en la práctica<br />
22