You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
artem dicendi nec ad argumenta defensionis<br />
Mancini nomen pertinet; [138] ac, si quid adfert<br />
praeterea hominis aut dignitas aut indignitas,<br />
extra quaestionem est et ea tamen ipsa oratio ad<br />
universi generis disputationem referatur necesse<br />
est. Haec ego non eo consilio disputo, ut homines<br />
eruditos redarguam; quamquam reprehendendi<br />
sunt qui in genere definiendo istas causas<br />
describunt in personis et in temporibus positas<br />
esse; [139] nam etsi incurrunt tempora et<br />
personae, tamen intellegendum est, non ex eis,<br />
sed ex genere quaestionis pendere causas. Sed<br />
hoc nihil ad me; nullum enim nobis certamen<br />
cum istis esse debet; tantum satis est intellegi ne<br />
hoc quidem eos consecutos, quod in tanto otio<br />
etiam sine hac forensi exercitatione efficere<br />
potuerunt, ut genera rerum discernerent eaque<br />
paulo subtilius explicarent. [140] Verum hoc, ut<br />
dixi, nihil ad me; illud ad me ac multo etiam<br />
magis ad vos, Cotta noster et Sulpici: quo modo<br />
nunc se istorum artes habent, pertimescenda est<br />
multitudo causarum; est enim infinita, si in<br />
personis ponitur; quot homines, tot causae; sin ad<br />
generum universas quaestiones referuntur, ita<br />
modicae et paucae sunt, ut eas omnis diligentes<br />
et memores et sobrii oratores percursas animo et<br />
prope dicam decantatas habere debeant; nisi forte<br />
existimatis a M'. Curio causam didicisse L.<br />
Crassum et ea re multa attulisse, quam ob rem<br />
postumo non nato Curium tamen heredem<br />
Coponi esse oporteret: [141] nihil ad copiam<br />
argumentorum neque ad causae vim ac naturam<br />
nomen Coponi aut Curi pertinuit; in genere erat<br />
universo rei negotique, non in tempore ac<br />
nominibus, omnis quaestio: cum scriptum ita sit<br />
SI MIHI FILIVS GENITVR, ISQVE PRIVS<br />
MORITVR, et cetera, TVM MIHI ILLE SIT<br />
HERES, si natus filius non sit videaturne is, qui<br />
filio mortuo institutus heres sit, heres esse:<br />
perpetui iuris et universi generis quaestio non<br />
hominum nomina, sed rationem dicendi et<br />
argumentorum fontis desiderat.<br />
[XXXIII] [142] In quo etiam isti nos iuris<br />
consulti impediunt a discendoque deterrent;<br />
video enim in Catonis et in Bruti libris<br />
nominatim fere referri, quid alicui de iure viro<br />
aut mulieri responderit; credo, ut putaremus in<br />
hominibus, non in re consultationis aut<br />
dubitationis causam aliquam fuisse; ut, quod<br />
el ciudadano que es entregado a los enemigos, pero<br />
no recibido por ellos? nada importa aquí para los<br />
argumentos de defensa el nombre de Mancino. Y si<br />
la dignidad o indignidad del hombre añade algo a la<br />
gravedad del caso, esto queda fuera de la cuestión,<br />
y así y todo habrá que referirlo a otro principio<br />
más general. Yo no defiendo esto por empeño de<br />
censurar a los retóricos, aunque merezcan<br />
reprensión por haber admitido un género de causas<br />
concretado a tiempos y personas. Pues aunque<br />
intervengan tiempos y personas, siempre se ha de<br />
entender que no de éstas, sino del género de la<br />
cuestión, depende la causa. Pero esto nada importa<br />
ahora, ni es ocasión de disputar con los retóricos.<br />
Basta entender que ni siquiera han conseguido, a<br />
pesar de estar apartados de los negocios forenses,<br />
discernir los géneros de las causas y explicarlos<br />
con alguna claridad. Repito que esto no me<br />
atañe. Lo único que me importa, y mucho más a<br />
vosotros, Cota y Sulpicio, es que, según la<br />
doctrina de ésos, ha de ser temible y aun infinita la<br />
muchedumbre de causas, porque habrá tantas<br />
<strong>com</strong>o personas. Pero si se refieren a cuestiones<br />
generales, serán tan pocas, que los oradores<br />
diligentes, memoriosos y sobrios podrán tenerlas<br />
todas en el pensamiento y recordarlas cuando el<br />
caso llegue; a no ser que creáis que en la causa de<br />
Marco Curio, empleó Lucio Graso argumentos<br />
personales para probar que Curio, aunque no era<br />
hijo póstumo, debía heredar a Coponio. Para la<br />
abundancia de argumentos y la naturaleza de la<br />
causa, nada influía el nombre de Coponio ni el de<br />
Curio, la cuestión era universal y no dependiente<br />
de personas ni de tiempos, porque el testamento<br />
decía: «Si me naciere un hijo y éste muriere, aquel<br />
será entonces mi heredero.» La cuestión es ver si,<br />
no habiendo nacido el hijo, debe heredar el<br />
legatario establecido para el caso en que el hijo<br />
muriere. Es un punto de derecho civil universal y<br />
perpetuo, que no requiere nombres de personas,<br />
sino arte en el decir y buena elección de<br />
argumentos.<br />
En esto, los mismos jurisconsultos nos ponen<br />
obstáculos y nos apartan del estudio de su arte.<br />
Veo en los libros de Caton y de Bruto las<br />
consultas que ellos dieron sobre puntos jurídicos a<br />
tal o cual varón o mujer, con sus nombres<br />
expresos, <strong>com</strong>o si quisieran persuadirnos de que en<br />
los hombres y no en las cosas estaban los motivos<br />
90