08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

totam rem in duas partis, in causae controversiam<br />

et in quaestionis: causam appellant rem positam<br />

in disceptatione reorum et controversia;<br />

quaestionem autem rem positam in infinita<br />

dubitatione; de causa praecepta dant; de altera<br />

parte dicendi mirum silentium est. [79] Deinde<br />

quinque faciunt quasi membra eloquentiae,<br />

invenire quid dicas, inventa disponere, deinde<br />

ornare verbis, post memoriae mandare, tum ad<br />

extremum agere ac pronuntiare; rem sane non<br />

reconditam; quis enim hoc non sua sponte<br />

viderit, neminem posse dicere, nisi et quid<br />

diceret et quibus verbis et quo ordine diceret<br />

haberet et ea meminisset? Atque haec ego non<br />

reprehendo, sed ante oculos posita esse dico, ut<br />

eas item quattuor, quinque, sexve partis vel etiam<br />

septem, quoniam aliter ab aliis digeruntur, in<br />

quas est ab his omnis oratio distributa: [80]<br />

iubent enim exordiri ita, ut eum, qui audiat,<br />

benevolum nobis faciamus et docilem et<br />

attentum; deinde rem narrare, et ita ut veri similis<br />

narratio sit, ut aperta, ut brevis; post autem<br />

dividere causam aut proponere; nostra<br />

confirmare argumentis ac rationibus; deinde<br />

contraria refutare; tum autem alii conclusionem<br />

orationis et quasi perorationem conlocant, alii<br />

iubent, ante quam peroretur, ornandi aut augendi<br />

causa digredi, deinde concludere ac perorare.<br />

[81] Ne haec quidem reprehendo; sunt enim<br />

concinne distributa, sed tamen, id quod necesse<br />

fuit hominibus expertibus veritatis, non perite:<br />

quae enim praecepta principiorum et narrationum<br />

esse voluerunt, ea in totis orationibus sunt<br />

conservanda; [82] nam ego mihi benevolum<br />

iudicem facilius facere possum, cum sum in<br />

cursu orationis, quam cum omnia sunt inaudita;<br />

docilem autem non cum polliceor me<br />

demonstraturum, sed tum, cum doceo et explano;<br />

attentum vero [crebro] tota actione excitandis<br />

mentibus iudicum, non prima denuntiatione<br />

efficere possumus. [83] Iam vero narrationem<br />

quod iubent veri similem esse et apertam et<br />

brevem, recte nos admonent: quod haec<br />

narrationis magis putant esse propria quam totius<br />

orationis, valde mihi videntur errare; omninoque<br />

in hoc omnis est error, quod existimant artificium<br />

esse hoc quoddam non dissimile ceterorum, cuius<br />

modi de ipso iure civili hesterno die Crassus<br />

<strong>com</strong>poni posse dicebat: ut genera rerum primum<br />

controversia que se funda en hechos ciertos y<br />

determinados, cuestión, a la que es de materia<br />

indefinida. Dan preceptos sobre la causa, pero<br />

guardan harto silencio respecto de la cuestión.<br />

Cinco partes admiten en la elocuencia: invención,<br />

disposición, exornación, memoria, y, finalmente,<br />

acción y pronunciación. Esto, a la verdad, no es<br />

cosa muy recóndita; ¿pues quién no ve por sí<br />

mismo que nadie puede hablar bien si no sabe lo<br />

que va a decir, y las palabras y el orden con que<br />

ha de decirlas, y si no lo retiene en la memoria?<br />

No digo que estas divisiones sean inútiles, pero sí<br />

que son evidentes, y que poco importa que sean<br />

cuatro, cinco, seis o siete las partes del discurso, ya<br />

que ni aun en esto se hallan de acuerdo los autores.<br />

Quieren éstos que en el exordio se haga al<br />

auditorio benévolo, dócil y atento: que la narración<br />

sea verosímil, clara y breve: que después se divida<br />

la causa o se haga la proposición: que se confirme<br />

nuestro parecer con argumentos y razones, y se<br />

refute el del contrario. Después colocan algunos la<br />

conclusión o peroración, y otros quieren que<br />

preceda al exordio una digresión que sirva a realzar<br />

o amplificar lo que se ha dicho. Tampoco<br />

reprendo esta división, porque es ingeniosa,<br />

aunque no es práctica, <strong>com</strong>o podía temerse de<br />

hombres faltos de experiencia. Los preceptos que<br />

ellos dan para los principios y narraciones deben<br />

observarse en todo el discurso. Porque más fácil<br />

es captarse la benevolencia de los jueces en el<br />

curso de la oración, que cuando todavía no han<br />

oído nada; y más fácil es atraerse su docilidad y<br />

atención cuando se muestra y explana el asunto, y<br />

cuando de mil maneras se conmueve el ánimo de<br />

los jueces, que cuando sencillamente se anuncia lo<br />

que se va a demostrar. Tienen razón en advertir<br />

que la narración debe ser verosímil, clara y breve;<br />

pero muchos se equivocan en creer que estas<br />

cualidades son más propias de la narración que del<br />

resto del discurso, y su error procede de juzgar<br />

que este arte no es desemejante de los otros, y que<br />

se parece, por ejemplo, al del derecho civil de que<br />

Craso nos hablaba el otro día, en el cual deberían<br />

exponerse primero los géneros, siendo vicioso el<br />

omitir ninguno; después las partes de cada género,<br />

sin que haya más ni menos que las necesarias, y<br />

finalmente, las definiciones de cada vocablo, en<br />

que nada falte ni sobre.<br />

77

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!