Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
manu prehendit et "heus tu," inquit "quid tibi in<br />
mentem venit ita respondere?" Tum ille fidenter<br />
homo peritissimus confirmare ita se rem habere,<br />
ut respondisset, nec dubium esse posse; Galba<br />
autem adludens varie et copiose multas<br />
similitudines adferre multaque pro aequitate<br />
contra ius dicere; atque illum, cum disserendo<br />
par esse non posset - quamquam fuit Crassus in<br />
numero disertorum, sed par Galbae nullo modo -<br />
ad auctores confugisse et id, quod ipse diceret, et<br />
in P. Muci fratris sui libris et in Sex. Aeli<br />
<strong>com</strong>mentariis scriptum protulisse ac tamen<br />
concessisse Galbae disputationem sibi<br />
probabilem et prope veram videri.<br />
[LVII] [241] Ac tamen, quae causae sunt eius<br />
modi, ut de earum iure dubium esse non possit,<br />
omnino in iudicium vocari non solent. Num quis<br />
eo testamento, quod paterfamilias ante fecit<br />
quam ei filius natus esset, hereditatem petit?<br />
Nemo; quia constat agnascendo rumpi<br />
testamentum; ergo in hoc genere iuris iudicia<br />
nulla sunt: licet igitur impune oratori omnem<br />
hanc partem iuris non controversi ignorare, quae<br />
pars sine dubio multo maxima est; [242] in eo<br />
autem iure, quod ambigitur inter peritissimos,<br />
non est difficile oratori eius partis, quamcumque<br />
defendet, auctorem aliquem invenire; a quo cum<br />
amentatas hastas acceperit, ipse eas oratoris<br />
lacertis viribusque torquebit. Nisi vero - bona<br />
venia huius optimi viri dixerim - Scaevolae tu<br />
libellis aut praeceptis soceri tui causam M'. Curi<br />
defendisti, non adripuisti patrocinium aequitatis<br />
et defensionem testamentorum ac voluntatis<br />
mortuorum. [243] Ac mea quidem sententia -<br />
frequens enim te audivi atque adfui - multo<br />
maiorem partem sententiarum sale tuo et lepore<br />
et politissimis facetiis pellexisti, cum et illud<br />
nimium acumen inluderes et admirarere<br />
ingenium Scaevolae qui excogitasset nasci prius<br />
oportere quam emori; cumque multa conligeres<br />
et ex legibus et ex senatus consultis et ex vita ac<br />
sermone <strong>com</strong>muni non modo acute sed etiam<br />
ridicule ac facete, ubi si verba, non rem<br />
sequeremur, confici nihil posset: itaque hilaritatis<br />
plenum iudicium ac laetitiae fuit; in quo quid tibi<br />
iuris civilis exercitatio profuerit, non intellego;<br />
dicendi vis egregia, summa festivitate et<br />
venustate coniuncta, profuit. [244] Ipse ille<br />
Mucius paterni iuris defensor et quasi patrimoni<br />
tomándole por la mano añadió: «¡Eh! ¿cómo se te<br />
ha ocurrido dar esa respuesta?. Craso, con la<br />
confianza que su saber le daba, quiso sostener su<br />
opinión, que era sin duda la mejor y más legal.<br />
Pero Galba, con muchas alusiones y similitudes,<br />
invocaba la equidad contra la ley escrita; y Craso,<br />
que era muy inferior a él en elocuencia, aunque<br />
no hablaba mal, se refugió en sus autores y citó, en<br />
apoyo de su opinión, los libros de su hermano<br />
Publio Mucio y los <strong>com</strong>entarios de Sexto Elio;<br />
pero al fin tuvo que conceder que la opinión de<br />
Galba era mucho más probable que la suya y casi<br />
la única verdadera.<br />
»Pero las causas en que sobre el derecho no<br />
puede haber duda, nunca suelen venir a juicio.<br />
¿Reclama alguno una herencia, fundado en el<br />
testamento que un padre de familias hizo antes<br />
que le naciera un hijo? Nadie; porque, con nacer<br />
este hijo queda anulado el testamento. En esto no<br />
cabe disputa ni juicio alguno. Lícito es, pues, al<br />
orador ignorar la parte del derecho que no está<br />
sujeta a controversias, y que es, sin duda, la mayor.<br />
Y en las cuestiones dudosas aun para los más<br />
peritos, no le es difícil hallar alguna autoridad en<br />
pro de la causa que se defiende, y recibir de otro<br />
las armas que ha de esgrimir él después con todo<br />
su vigor y fuerzas. A no ser, Craso, que tú, para<br />
defender la causa de Marco Curio (lo diré con paz<br />
de nuestro buen Escévola) te valieras de los libros<br />
y preceptos, de tu suegro. ¿No te encargaste de la<br />
defensa de la equidad, de los testamentos y de la<br />
voluntad de los moribundos? Las veces que yo te<br />
oí y estuve presente, lo que más atrajo a los<br />
oyentes a parecer fueron las sales, gracias y cultas<br />
felecias con que fingías alabar la agudeza de los<br />
adversarios, admirando, vg., el ingenio de<br />
Escévola por haber descubierto que primero es<br />
nacer que morir; y cuando reuniendo muchas<br />
leyes, senadoconsultos y ejemplos de la vida y<br />
trato <strong>com</strong>ún, mostraste, no sólo aguda sino<br />
chistosa y cómicamente, que, si nos atuviéramos<br />
a la letra y no el espíritu, nada podría cumplirse.<br />
Juicio fue aquel lleno de gracia e ingenio, y no veo<br />
que para nada te sirviera en él la práctica del<br />
derecho civil, sino la fuerza de tu palabra, unida a<br />
la felicidad y gracia de tu ingenio.<br />
»El mismo Mucio, defensor del derecho del padre<br />
y propugnador del patrimonio (digámoslo así),<br />
52