You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
usus et leges et instituta Populi Romani mosque<br />
maiorum. [75] Paulum sitiens istarum artium,<br />
de quibus loquor, gustavi, quaestor in Asia cum<br />
essem, aequalem fere meum ex Academia<br />
rhetorem nactus, Metrodorum illum, de cuius<br />
memoria <strong>com</strong>memoravit Antonius; et inde<br />
decedens Athenis, ubi ego diutius essem<br />
moratus, nisi Atheniensibus, quod mysteria non<br />
referrent, ad quae biduo serius veneram,<br />
suscensuissem; qua re hoc, quod <strong>com</strong>plector<br />
tantam scientiam vimque doctrinae, non modo<br />
non pro me, sed contra me est potius - non<br />
enim quid ego, sed quid orator possit disputo -<br />
atque hos omnis, qui artis rhetoricas exponunt,<br />
perridiculos; scribunt enim de litium genere et<br />
de principiis et de narrationibus; [76] illa vis<br />
autem eloquentiae tanta est, ut omnium rerum,<br />
virtutum, officiorum omnisque naturae, quae<br />
mores hominum, quae animos, quae vitam<br />
continet, originem, vim mutationesque teneat,<br />
eadem mores, leges, iura describat, rem<br />
publicam regat, omniaque, ad quamcumque<br />
rem pertineant, ornate copioseque dicat. [77] In<br />
quo genere nos quidem versamur tantum<br />
quantum possumus, quantum ingenio, quantum<br />
mediocri doctrina, quantum usu valemus;<br />
neque tamen istis, qui in una philosophia quasi<br />
tabernaculum vitae suae conlocarunt, multum<br />
sane in disputatione concedimus.<br />
[XXI] [78] Quid enim meus familiaris C.<br />
Velleius adferre potest, quam ob rem voluptas<br />
sit summum bonum, quod ego non copiosius<br />
possim vel tutari, si velim, vel refellere ex illis<br />
locis, quos euit Antonius, hac dicendi<br />
exercitatione, in qua Velleius est rudis, unus<br />
quisque nostrum versatus? Quid est, quod aut<br />
Sex. Pompeius aut duo Balbi aut meus amicus,<br />
qui cum Panaetio vixit, M. Vigellius de virtute<br />
hominum Stoici possint dicere, qua in<br />
disputatione ego his debeam aut vestrum<br />
quisquam concedere? [79] Non est enim<br />
philosophia similis artium reliquarum: nam<br />
quid faciet in geometria qui non didicerit? Quid<br />
in musicis? Aut taceat oportebit aut ne sanus<br />
quidem iudicetur. Haec vero, quae sunt in<br />
philosophia, ingeniis eruuntur ad id, quod in<br />
quoque veri simile est, eliciendum acutis atque<br />
acribus eaque exercitata oratione poliuntur. Hic<br />
noster vulgaris orator, si minus erit doctus, at<br />
162<br />
adquirir esos conocimientos de que hablo, sólo<br />
llegué a buscarlos cuando estuve de cuestor en<br />
Asia, donde fue mi maestro el académico<br />
Metrodoro, de cuya memoria ha hablado Antonio;<br />
de allí me fui a Atenas, donde hubiera permanecido<br />
más tiempo a no haberme enojado con los<br />
Atenienses, porque no querían repetir los misterios<br />
que habían celebrado dos días antes de mi llegada.<br />
Así es que, cuando extiendo el término de la<br />
elocuencia a tanta variedad de conocimientos y<br />
doctrina, no sólo no hablo de mí, sino contra mí, ni<br />
disputo de mis facultades, sino de las del orador, y<br />
tengo por muy ridículos a todos los que escriben arte<br />
retórica y disputan del género judicial, de los<br />
principios y de las narraciones. Pero el poder de<br />
la elocuencia es tal, que explica el origen, la<br />
naturaleza y las alteraciones de todas las cosas,<br />
las virtudes, los deberes; describe las costumbres,<br />
y las leyes, dirige la república, y da palabras<br />
copiosas y elegantes en cualquier asunto. En este<br />
género nos hemos ejercitado, a decir verdad, cuanto<br />
podemos, con mediano ingenio, y, sin embargo, no<br />
concedemos mucha ventaja en la disputa a los que<br />
han hecho de la filosofía el tabernáculo de su vida.<br />
»¿Qué puede decir mi amigo Cayo Veleyo para<br />
probar que el deleite es el sumo bien, lo cual yo no<br />
pueda, si quiero, defender más copiosamente,<br />
valiéndome de los argumentos que expuso<br />
Antonio, con este arte de decir, en que Veleyo es<br />
rudo, y en que cada uno de nosotros está versado?<br />
¿Qué pueden decir Sexto Pompeyo, o los dos<br />
Balbos, o mi amigo Marco Vigelio, el que vivió con<br />
Panecio, de la virtud al modo de los estoicos, hasta<br />
el punto de obligarme a mí o a cualquiera de<br />
vosotros a ceder en la disputa? Porque la filosofía no<br />
se asemeja a las demás artes. ¿Qué hará en<br />
geometría el que no la ha aprendido?<br />
¿Qué en música? Tendrá que callar o pensaremos<br />
que no está en su juicio. Pero en filosofía sólo un<br />
ingenio acre y agudo descubrirá lo más verosímil y<br />
lo expondrá con elegancia. Un orador vulgar y poco<br />
docto, pero que esté ejercitado en el decir, sólo con<br />
esto tiene bastante para triunfar de los maestros y<br />
para no dejarse despreciar ni tener en menos por