08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

quae significent bonum virum, quae liberalem,<br />

quae calamitosum, quae misericordia dignum,<br />

quae valeant contra falsam criminationem; ex<br />

adversario eisdem ex locis fere contraria; [322]<br />

ex re, si crudelis, si nefanda, si praeter<br />

opinionem, si immerito, si misera, si ingrata, si<br />

indigna, si nova, si quae restitui sanarique non<br />

possit; ex eis autem, apud quos agetur, ut<br />

benevolos beneque existimantis efficiamus, quod<br />

agendo efficitur melius quam rogando. Est id<br />

quidem in totam orationem confundendum nec<br />

minime in extremam; sed tamen multa principia<br />

ex eo genere gignuntur. [323] Nam et attentum<br />

monent Graeci ut principio faciamus iudicem et<br />

docilem; quae sunt utilia, sed non principi magis<br />

propria quam reliquarum partium; faciliora etiam<br />

in principiis, quod et attenti tum maxime sunt,<br />

cum omnia exspectant et dociles magis in initiis<br />

esse possunt; inlustriora enim sunt, quae in<br />

principiis quam quae in mediis causis dicuntur<br />

aut arguendo aut refellendo. [324] Maximam<br />

autem copiam principiorum ad iudicem aut<br />

adliciendum aut incitandum ex eis locis<br />

trahemus, qui ad motus animorum conficiendos<br />

inerunt in causa, quos tamen totos explicare in<br />

principio non oportebit, sed tantum impelli<br />

iudicem primo leviter, ut iam inclinato reliqua<br />

incumbat oratio.<br />

[LXXX] [325] Conexum autem ita sit principium<br />

consequenti orationi, ut non tamquam citharoedi<br />

prooemium adfictum aliquid, sed cohaerens cum<br />

omni corpore membrum esse videatur. Nam non<br />

nulli, cum illud meditati ediderunt, sic ad reliqua<br />

transeunt, ut audientiam fieri sibi non velle<br />

videantur. Atque eius modi illa prolusio debet<br />

esse, non ut Samnitium, qui vibrant hastas ante<br />

pugnam, quibus in pugnando nihil utuntur, sed ut<br />

ipsis sententiis, quibus proluserint, vel pugnare<br />

possint.<br />

[326] Narrare vero rem quod breviter iubent, si<br />

brevitas appellanda est, cum verbum nullum<br />

redundat, brevis est L. Crassi oratio; sin tum est<br />

brevitas, cum tantum verborum est quantum<br />

necesse est, aliquando id opus est; sed saepe<br />

obest vel maxime in narrando, non solum quod<br />

obscuritatem adfert, sed etiam quod eam<br />

virtutem, quae narrationis est maxima, ut iucunda<br />

133<br />

dígase todo lo que puede aplicarse a un varón<br />

bueno, liberal, desdichado, digno de misericordia,<br />

todo lo que tiene fuerza contra una falsa<br />

acusación: contra el adversario se usan los<br />

mismos lugares <strong>com</strong>unes, pero en sentido opuesto.<br />

Del hecho se dirá que es cruel, infando, nunca<br />

oído, injusto, indigno, nuevo, irremediable, o que<br />

ha sido una muestra de ingratitud. En cuanto a los<br />

oyentes, mejor nos captaremos su benevolencia<br />

defendiendo bien la causa que implorando antes su<br />

favor. En todo el discurso, y no menos en la<br />

peroración, se ha de ver este deseo de agradar, pero<br />

también puede fundarse en él exordios. Los<br />

Griegos nos aconsejan que hagamos a los jueces<br />

atentos y dóciles, lo cual es útil, pero no más propio<br />

del exordio que de las demás partes, y es más fácil<br />

de conseguir al principio, porque entonces están<br />

todos en expectación y suelen hallarse mejor<br />

dispuestos. Siempre se fija más en el<br />

entendimiento lo que se dice en el exordio que lo<br />

que se arguye o reprende en el cuerpo del<br />

discurso. Gran copia de exordios, para atraer o<br />

incitar a los jueces, se toma de los argumentos y<br />

recursos que para moverlos ánimos presenta la<br />

causa misma; pero no conviene explicarlos todos<br />

al principio, sino insinuarse primero levemente<br />

en el ánimo del juez, para que, ya inclinado a favor<br />

nuestro, se convenza con el resto del discurso.<br />

El exordio ha de estar tan enlazado con lo demás<br />

de la oración, que no parezca <strong>com</strong>o un proemio que<br />

añade el citaredo a la pieza que va a tocar, sino<br />

<strong>com</strong>o un miembro inseparable de los demás del<br />

cuerpo. Porque muchos oradores, después de decir<br />

el exordio que traen aprendido, pasan a lo restante<br />

con tanta ligereza <strong>com</strong>o si no quisieran que se les<br />

oyese. Y este preludio debe ser, no <strong>com</strong>o el de los<br />

Samnitas que vibran las lanzas antes de la pelea, y<br />

luego no hacen uso ninguno de ellas, sino que con<br />

las mismas sentencias, que juegan en el exordio, ha<br />

de <strong>com</strong>batirse después.<br />

»Mandan los retóricos que la narración sea breve;<br />

si por brevedad se entiende el que no haya ninguna<br />

palabra redundante, breves son los discursos de<br />

Lucio Craso. Pero si la brevedad consiste en que<br />

haya sólo las palabras necesarias, a veces conviene<br />

esto, pero otras muchas daña, principalmente en las<br />

narraciones, no sólo porque trae oscuridad, sino<br />

porque quita a la narración su mayor virtud, que es

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!