You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
idemque in ea civitate plurimos annos princeps<br />
consili publici fuit, idcirco eiusdem hominis<br />
atque artis utraque facultas existimanda est, nec,<br />
si P. Crassus idem fuit eloquens et iuris peritus,<br />
ob eam causam inest in facultate dicendi iuris<br />
civilis scientia. [217] Nam si ut quisque in aliqua<br />
arte et facultate excellens aliam quoque artem<br />
sibi adsumpserit, is perficiet ut, quod praeterea<br />
sciet, id eius, in quo excellet, pars quaedam esse<br />
videatur, licet ista ratione dicamus pila bene et<br />
duodecim scriptis ludere proprium esse iuris<br />
civilis, quoniam utrumque eorum P. Mucius<br />
optime fecerit; eademque ratione dicantur ei quos<br />
physikous Graeci nominant eidem poetae,<br />
quoniam Empedocles physicus egregium poema<br />
fecerit. At hoc ne philosophi quidem ipsi, qui<br />
omnia sicut propria sua esse atque a se possideri<br />
volunt, dicere audent, geometriam aut musicam<br />
philosophi esse, quia Platonem omnes in illis<br />
artibus praestantissimum fuisse fateantur. [218]<br />
Ac si iam placet omnis artis oratori subiungere,<br />
tolerabilius est sic potius dicere, ut, quoniam<br />
dicendi facultas non debeat esse ieiuna atque<br />
nuda, sed aspersa atque distincta multarum rerum<br />
iucunda quadam varietate, sit boni oratoris multa<br />
auribus accepisse, multa vidisse, multa animo et<br />
cogitatione, multa etiam legendo percucurrisse,<br />
neque ea ut sua possedisse sed ut aliena libasse;<br />
fateor enim callidum quendam hunc et nulla in re<br />
tironem ac rudem nec peregrinum atque<br />
hospitem in agendo esse debere.<br />
[LI] [219] Neque vero istis tragoediis tuis, quibus<br />
uti philosophi maxime solent, Crasse, perturbor,<br />
quod ita dixisti, neminem posse eorum mentis,<br />
qui audirent, aut inflammare dicendo aut<br />
inflammatas restinguere, cum eo maxime vis<br />
oratoris magnitudoque cernatur, nisi qui naturam et mores hominum atque<br />
rationes penitus perspexerit, in quo philosophia<br />
sit oratori necessario percipienda; quo in studio<br />
hominum [quoque] ingeniosissimorum<br />
otiosissimorumque totas aetates videmus esse<br />
contritas. Quorum ego copiam magnitudinemque<br />
cognitionis atque artis non modo non contemno,<br />
sed etiam vehementer admiror; nobis tamen, qui<br />
in hoc populo foroque versamur, satis est ea de<br />
motibus animorum et scire et dicere quae non<br />
abhorrent ab hominum moribus. [220] Quis enim<br />
umquam orator magnus et gravis, cum iratum<br />
creer que las dos facultades dependen del<br />
mismo arte: ni porque Publio Craso sea a la vez<br />
orador y jurisperito, deduciremos que la ciencia del<br />
derecho civil sea una parte de la oratoria. Porque<br />
si alguno, eminente en un arte o profesión, se<br />
dedica luego a otra y sobresale también en ella, se<br />
considerará la última <strong>com</strong>o parte de la primera; y<br />
así podríamos decir que la pelota y el juego de<br />
damas son propios del derecho civil, porque en una<br />
y otra cosa se distinguió Publio Mucio, y que<br />
aquellos a quienes los Griegos llaman físicos,<br />
deben llamarse también poetas, porque el físico<br />
Empedocles hizo un espléndido poema. Ni<br />
siquiera los mismos filósofos, que lo reclaman<br />
todo <strong>com</strong>o suyo y se creen poseedores de la ciencia<br />
universal, se atreven a decir que la geometría o la<br />
música sean propias del filósofo, por más que<br />
confiesen que Platón se distinguió mucho en<br />
ambas artes. Y si se quiere hacer entrar todas las<br />
disciplinas en la jurisdicción del orador, más<br />
tolerable fuera decir que la elocuencia no debe<br />
andar pobre y desnuda; sino vestida y<br />
adornada con agradable variedad, y que el buen<br />
orador debe oír, ver, pensar, meditar y leer mucho,<br />
y no poseer estos conocimientos <strong>com</strong>o propios<br />
sino libarlos <strong>com</strong>o ajenos. Confieso que en todo<br />
asunto debe mostrarse el orador sagaz y hábil,<br />
no bisoño, ni rudo, ni peregrino.<br />
»Ni me convencen, oh Craso, esas declamaciones<br />
trágicas de que tanto usan los filósofos y que tú<br />
has usado, queriéndonos probar que nadie<br />
puede encender o calmar los ánimos de los<br />
oyentes (principal efecto y triunfo de la oratoria)<br />
sino conoce la naturaleza y las costumbres e<br />
inclinaciones de los hombres, por lo cual es tan<br />
necesaria al orador la filosofía, en cuyo estudio<br />
vemos que pasan toda su vida hombres<br />
ingeniosísimos, pero muy ociosos.<br />
»Yo, lejos de despreciar, admiro mucho su riqueza<br />
y variedad de conocimientos; pero a nosotros, que<br />
vivimos en el pueblo y en el foro, bástanos saber<br />
y decir de las costumbres de los hombres lo<br />
que nos enseñan las costumbres mismas.<br />
Porque, ¿quién es el orador grave y esclarecido<br />
que, queriendo aquietar al juez contra el adversario<br />
se vio, nunca dudoso por no saber si la ira era un<br />
46