08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

Quinam igitur dicendi est modus melior, nam<br />

de actione post videro, quam Latine, ut plane,<br />

ut ornate, ut ad id, quodcumque agetur, apte<br />

congruenterque dicamus? [38] Atque eorum<br />

quidem, quae duo prima dixi, rationem non<br />

arbitror exspectari a me puri dilucidique<br />

sermonis, neque enim conamur docere eum<br />

dicere, qui loqui nesciat; nec sperare, qui Latine<br />

non possit, hunc ornate esse dicturum; neque<br />

vero, qui non dicat quod intellegamus, hunc<br />

posse quod admiremur dicere. Linquamus<br />

igitur haec, quae cognitionem habent facilem,<br />

usum necessarium. Nam alterum traditur litteris<br />

doctrinaque puerili, alterum adhibetur ob eam<br />

causam, ut intellegatur quid quisque dicat, quod<br />

videmus ita esse necessarium, ut tamen eo<br />

minus nihil esse possit. [39] Sed omnis<br />

loquendi elegantia, quamquam expolitur<br />

scientia litterarum, tamen augetur legendis<br />

oratoribus et poetis; sunt enim illi veteres, qui<br />

ornare nondum poterant ea, quae dicebant,<br />

omnes prope praeclare locuti; quorum sermone<br />

adsuefacti qui erunt, ne cupientes quidem<br />

poterunt loqui nisi Latine. Neque tamen erit<br />

utendum verbis eis, quibus iam consuetudo<br />

nostra non utitur, nisi quando ornandi causa<br />

parce, quod ostendam; sed usitatis ita poterit<br />

uti, lectissimis ut utatur, is, qui in veteribus erit<br />

scriptis studiose et multum volutatus.<br />

[XI] [40] Atque, ut Latine loquamur, non solum<br />

videndum est, ut et verba efferamus ea, quae<br />

nemo iure reprehendat, et ea sic et casibus et<br />

temporibus et genere et numero conservemus,<br />

ut ne quid perturbatum ac discrepans aut<br />

praeposterum sit, sed etiam lingua et spiritus et<br />

vocis sonus est ipse moderandus. [41] Nolo<br />

exprimi litteras putidius, nolo obscurari<br />

neglegentius; nolo verba exiliter exanimata<br />

exire, nolo inflata et quasi anhelata gravius.<br />

Nam de voce nondum ea dico, quae sunt<br />

actionis, sed hoc, quod mihi cum sermone quasi<br />

coniunctum videtur: sunt enim certa vitia, quae<br />

nemo est quin effugere cupiat; mollis vox aut<br />

muliebris aut quasi extra modum absona atque<br />

absurda. [42] Est autem vitium, quod non nulli<br />

de industria consectantur: rustica vox et<br />

agrestis quosdam delectat, quo magis<br />

antiquitatem, si ita sonet, eorum sermo retinere<br />

videatur; ut tuus, Catule, sodalis, L. Cotta,<br />

153<br />

modo mejor da decir (porque de la acción hablaré<br />

luego) que expresarse con pureza latina, con<br />

claridad y ornato y en los términos más a<strong>com</strong>odados<br />

al fin que nos proponemos? No creo que me<br />

preguntéis la razón que tengo para exigir pureza y<br />

claridad en el lenguaje, porque ni tratamos de<br />

enseñar a quien no sabe su lengua, ni es de esperar<br />

que quien no sepa latín pueda hablar nunca con<br />

elegancia, ni es posible admirar a quien habla de<br />

modo que no se le entiende. Dejemos, pues, esto,<br />

que es de conocimiento fácil y uso necesario, ya<br />

que la pureza de lengua se aprende en la niñez y en<br />

los primeros estudios, y la claridad es lo menos que<br />

se la puede exigir a un orador.<br />

»Pero toda elegancia de estilo, aunque se<br />

perfecciona con la ciencia de las letras, todavía se<br />

acrecienta más con la lectura de los oradores y<br />

poetas, y aquellos antiguos escritores nuestros que<br />

aun no sabían adornar su estilo, casi todos hablaron<br />

con mucha pureza de lengua, y tan acostumbrados<br />

estaban a ello, que ni aun poniéndose de intento<br />

hubieran conseguido hablar malamente. Ni por eso<br />

se ha de abusar de las palabras que el uso tiene ya<br />

desterradas, a no ser por causa de ornato y con<br />

moderación; aunque el escoger, entre las palabras<br />

que están en uso, las más selectas, requiera largo y<br />

diligente estudio de los antiguos escritores.<br />

»Para hablar bien el latín, no basta emplear<br />

palabras que nadie pueda reprender con razón, y<br />

usarlas en sus casos, tiempos, género y número,<br />

evitando toda perturbación, discrepancia y trastorno,<br />

sino que debe educarse la lengua, el aliento y hasta<br />

el mismo sonido de voz; las letras no se han de<br />

pronunciar oscura y confusamente, ni las palabras<br />

han de salir flojas y desmayadas, ni por el contrario,<br />

hinchadas y <strong>com</strong>o nacidas de fatigosa respiración. Y<br />

no hablo aquí todavía de la voz, <strong>com</strong>o parte de la<br />

acción, sino en cuanto tiene enlace con el discurso.<br />

Hay ciertos vicios que todo el mundo quiere<br />

evitar: una voz afeminada y mujeril, o por el<br />

contrario, desentonada y absurda. Hay otro<br />

defecto que algunos buscan de propósito. Agrádales<br />

una voz rústica y agreste, y creen que esto da a sus<br />

discursos cierto color de antigüedad: así lo hace, oh<br />

Cátulo, tu amigo Lucio Cota, que a mi entender<br />

confunde lo rústico con lo anticuado. Por el<br />

contrario, a mí me deleita la suavidad de tu voz;

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!