Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
et doctoribus nostris ea ponere in percontando<br />
eaque ipsum omni in sermone tractare, ut nihil<br />
esse ei novum, nihil inauditum videretur. [3] De<br />
Antonio vero, quamquam saepe ex humanissimo<br />
homine patruo nostro acceperamus, quem ad<br />
modum ille vel Athenis vel Rhodi se<br />
doctissimorum hominum sermonibus dedisset,<br />
tamen ipse adulescentulus, quantum illius<br />
ineuntis aetatis meae patiebatur pudor, multa ex<br />
eo saepe quaesivi. Non erit profecto tibi, quod<br />
scribo, hoc novum; nam iam tum ex me audiebas<br />
mihi illum ex multis variisque sermonibus nullius<br />
rei, quae quidem esset in eis artibus, de quibus<br />
aliquid existimare possem, rudem aut ignarum<br />
esse visum. [4] Sed fuit hoc in utroque eorum, ut<br />
Crassus non tam existimari vellet non didicisse,<br />
quam illa despicere et nostrorum hominum in<br />
omni genere prudentiam Graecis anteferre;<br />
Antonius autem probabiliorem hoc populo<br />
orationem fore censebat suam, si omnino<br />
didicisse numquam putaretur; atque ita se uterque<br />
graviorem fore, si alter contemnere, alter ne<br />
nosse quidem Graecos videretur. [5] Quorum<br />
consilium quale fuerit, nihil sane ad hoc tempus;<br />
illud autem est huius institutae scriptionis ac<br />
temporis, neminem eloquentia non modo sine<br />
dicendi doctrina, sed ne sine omni quidem<br />
sapientia florere umquam et praestare potuisse.<br />
[II] Etenim ceterae fere artes se ipsae per se<br />
tuentur singulae; bene dicere autem, quod est<br />
scienter et perite et ornate dicere, non habet<br />
definitam aliquam regionem, cuius terminis<br />
saepta teneatur: omnia, quaecumque in hominum<br />
disceptationem cadere possunt bene sunt ei<br />
dicenda, qui hoc se posse profitetur, aut<br />
eloquentiae nomen relinquendum est. [6] Qua re<br />
equidem et in nostra civitate et in ipsa Graecia,<br />
quae semper haec summa duxit, multos et<br />
ingeniis eximiis et magna laude dicendi sine<br />
summa rerum omnium scientia fuisse fateor;<br />
talem vero exsistere eloquentiam, qualis fuit in<br />
Crasso et Antonio, non cognitis rebus omnibus,<br />
quae ad tantam prudentiam pertinerent,<br />
tantamque dicendi copiam, quanta in illis fuit,<br />
non potuisse confirmo. [7] Quo etiam feci<br />
libentius, ut eum sermonem, quem illi quondam<br />
inter se de his rebus habuissent, mandarem<br />
litteris, vel ut illa opinio, quae semper fuisset,<br />
tolleretur, alterum non doctissimum, alterum<br />
que nada era nuevo ni inaudito para él.<br />
De Antonio, aunque había oído contar muchas<br />
veces a nuestro buen tío cuánto se había dedicado<br />
en Atenas y Rodas al trato con los hombres más<br />
doctos, sin embargo, cuanto lo consentía la timidez<br />
propia de un jóven, hice al mismo Antonio<br />
muchas preguntas. Y no será nuevo para tí lo que<br />
escribo, pues más de una vez te lo he dicho: que en<br />
tantas y tan variadas conversaciones <strong>com</strong>o tuve con<br />
él, nunca me pareció rudo ni ignorante en cosa<br />
alguna que yo pudiera juzgar. Pero hubo en ambos<br />
esta particularidad: que Craso quería que se le<br />
tuviese por hombre docto, pero que despreciaba la<br />
ciencia de los Griegos anteponiéndoles en todo la<br />
sabiduría de los nuestros; mientras que Antonio<br />
creía hacer más agradables sus discursos al<br />
pueblo fingiendo que lo ignoraba todo. Así, era<br />
punto de honra, en el uno, despreciar a los<br />
Griegos; en el otro, no conocerlos absolutamente.<br />
Por qué hacían esto, no me toca ahora averiguarlo:<br />
hasta dejar sentado que nadie se aventajó en la<br />
elocuencia sin el estudio de los preceptos y sin una<br />
grande y variada sabiduría.<br />
Porque las demás artes tienen sus propios límites;<br />
pero el bien decir, el hablar con sabiduría,<br />
elegancia y ornato, no tiene región bien definida<br />
cuyos términos le circunscriban. Todo lo que<br />
puede ser materia de controversia entre los<br />
hombres, debe decirlo bien el orador, si es que<br />
merece este nombre; por lo cual, si en nuestra<br />
Roma y en la misma Grecia, que tanto estimó<br />
siempre este arte, hubo muchos, que no sabiendo<br />
tanto, sobresalieron por su ingenio y facundia, no<br />
puedo conceder, sin embargo, que exista tanta<br />
elocuencia cuanta hubo en Craso y Antonio, sin el<br />
conocimiento de todas las cosas que pueden ser<br />
materia del arte. Por eso he accedido gustoso a<br />
escribir el diálogo que ambos tuvieron sobre este<br />
asunto; ya para desterrar la opinión de que el uno<br />
no fue doctísimo, y el otro fue del todo ignorante;<br />
ya para <strong>com</strong>pendiar y conservar por escrito lo que<br />
dos tan grandes oradores divinamente hablaron<br />
acerca de la elocuencia; ya para salvar del olvido y<br />
del silencio, en cuanto yo pueda, su fama, que ya<br />
60