Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
et universa re cognita de singulis reis et<br />
criminibus et litibus statuere possint. [121]<br />
Hanc ad consuetudinem exercitationis vos,<br />
adulescentes, est cohortatus Antonius atque a<br />
minutis angustisque concertationibus ad<br />
omnem vim varietatemque vos disserendi<br />
traducendos putavit; qua re non est paucorum<br />
libellorum hoc munus, ut ei, qui scripserunt de<br />
dicendi ratione, arbitrantur, neque Tusculani<br />
atque huius ambulationis antemeridianae aut<br />
nostrae posmeridianae sessionis; non enim<br />
solum acuenda nobis neque procudenda lingua<br />
est, sed onerandum <strong>com</strong>plendumque pectus<br />
maximarum rerum et plurimarum suavitate,<br />
copia, varietate.<br />
[XXXI] [122] Nostra est enim - si modo nos<br />
oratores, si in civium disceptationibus, si in<br />
periculis, si in deliberationibus publicis<br />
adhibendi auctores et principes sumus - nostra<br />
est, inquam, omnis ista prudentiae doctrinaeque<br />
possessio, in quam homines quasi caducam<br />
atque vacuam abundantes otio, nobis occupatis,<br />
involaverunt atque etiam aut inridentes<br />
oratorem, ut ille in Gorgia Socrates, cavillantur<br />
aut aliquid de oratoris arte paucis praecipiunt<br />
libellis eosque rhetoricos inscribunt, quasi non<br />
illa sint propria rhetorum, quae ab eisdem de<br />
iustitia, de officio, de civitatibus instituendis et<br />
regendis, de omni vivendi denique etiam de<br />
naturae ratione dicuntur. [123] Quae quoniam<br />
iam aliunde non possumus, sumenda sunt nobis<br />
ab eis ipsis, a quibus expilati sumus; dum modo<br />
illa ad hanc civilem scientiam, quo pertinent et<br />
quam intuentur, transferamus, neque, ut ante<br />
dixi, omnem teramus in his discendis rebus<br />
aetatem; sed cum fontis viderimus, quos nisi<br />
qui celeriter cognorit, numquam cognoscet<br />
omnino, tum, quotienscumque opus erit, ex eis<br />
tantum, quantum res petet, hauriemus; [124]<br />
nam neque tam est acris acies in naturis<br />
hominum et ingeniis, ut res tantas quisquam<br />
nisi monstratas possit videre, neque tanta tamen<br />
in rebus obscuritas, ut eas non penitus acri vir<br />
ingenio cernat, si modo aspexerit. In hoc igitur<br />
tanto tam immensoque campo cum liceat<br />
oratori vagari libere atque ubicumque<br />
constiterit, consistere in suo, facile suppeditat<br />
omnis apparatus ornatusque dicendi; [125]<br />
rerum enim copia verborum copiam gignit; et,<br />
172<br />
elevaros en vuestros discursos a lo más universal y<br />
variado. Este no es asunto de pocos libros, <strong>com</strong>o se<br />
persuaden los que escribieron del arte de bien decir,<br />
ni se aprende con un paseo por el Tusculano antes<br />
de <strong>com</strong>er, ni con una sesión <strong>com</strong>o la de esta tarde.<br />
No basta aguzar y tener expedita la lengua, sino<br />
henchir y llenar el pecho de cosas admirables y<br />
excelentes por su dulzura, elegancia y variedad.<br />
Si somos oradores, si figuramos <strong>com</strong>o los primeros<br />
en las contiendas de los ciudadanos, en los peligros<br />
y en las deliberaciones públicas, nuestra es, repito,<br />
la posesión de toda esa sabiduría y doctrina, de la<br />
cual otros hombres que tenían ocio mientras<br />
nosotros estábamos ocupados, se apoderaron <strong>com</strong>o<br />
si se tratara de cosa abandonada y baldía.<br />
Y después de esto, o se burlan del orador con<br />
cavilaciones, <strong>com</strong>o hace Sócrates en el Gorgias, o<br />
escriben sobre el arte oratoria algunos librillos que<br />
llaman retóricos, cual si no fuera propio de los<br />
oradores lo que los mismos filósofos discuten<br />
acerca de la justicia, el deber, el régimen y gobierno<br />
de las ciudades, el método de vida y hasta la<br />
naturaleza de las cosas. Todo lo cual, ya que no<br />
podemos tomarlo de otra parte, quitémoslo a los<br />
mismos que nos lo han robado; con tal que lo<br />
apliquemos a la ciencia política a que se refiere, y,<br />
<strong>com</strong>o antes dije, no gastemos toda la vida en<br />
aprender estas cosas, sino que, en habiendo<br />
conocido las fuentes, que nunca sabremos bien si<br />
no las sabemos pronto, vengamos a beber en ellas<br />
siempre que la ocasión lo exija. Ni es tan agudo el<br />
ingenio del hombre, que pueda ver tantas cosas si no<br />
sele muestran, ni es tanta la oscuridad de las<br />
cosas que un hombre de agudo ingenio no alcance<br />
a distinguirlas si con atención las mira. En este tan<br />
inmenso campo donde es lícito al orador vagar<br />
libremente por dominios suyos, fácilmente hallará<br />
aparato y adorno para sus discursos. La abundancia<br />
de ideas engendra la abundancia de palabras. Y si<br />
hay nobleza en las cosas mismas de que se habla,<br />
en el esplendor de la materia se reflejan las<br />
palabras. Si el que habla o escribe ha recibido una