You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />
amplificatione incusationem aut querelam,<br />
contra quam dici nihil solet nec potest, ut in<br />
depeculatorem, in proditorem, in parricidam;<br />
quibus uti confirmatis criminibus oportet, aliter<br />
enim ieiuni sunt atque inanes; [107] alii autem<br />
habent deprecationem aut miserationem; alii<br />
vero ancipitis disputationes, in quibus de<br />
universo genere in utramque partem disseri<br />
copiose licet. Quae exercitatio nunc propria<br />
duarum philosophiarum, de quibus ante dixi,<br />
putatur, apud antiquos erat eorum, a quibus<br />
omnis de rebus forensibus dicendi ratio et copia<br />
petebatur; de virtute enim, de officio, de aequo<br />
et bono, de dignitate, utilitate, honore,<br />
ignominia, praemio, poena similibusque de<br />
rebus in utramque partem dicendi etiam nos et<br />
vim et artem habere debemus. [108] Sed<br />
quoniam de nostra possessione depulsi in parvo<br />
et eo litigioso praediolo relicti sumus et aliorum<br />
patroni nostra tenere tuerique non potuimus, ab<br />
eis, quod indignissimum est, qui in nostrum<br />
patrimonium inruperunt, quod opus est nobis<br />
mutuemur.<br />
[XXVIII] [109] Dicunt igitur nunc quidem illi,<br />
qui ex particula parva urbis ac loci nomen<br />
habent et Peripatetici philosophi aut Academici<br />
nominantur, olim autem propter eximiam rerum<br />
maximarum scientiam a Graecis politici<br />
philosophi appellati universarum rerum<br />
publicarum nomine vocabantur, omnem<br />
civilem orationem in horum alterutro genere<br />
versari: aut de finita controversia certis<br />
temporibus ac reis; hoc modo: placeatne a<br />
Karthaginiensibus captivos nostros redditis suis<br />
recuperari? Aut infinite de universo genere<br />
quaerentis: quid omnino de captivo statuendum<br />
ac sentiendum sit? Atque horum superius illud<br />
genus causam aut controversiam appellant<br />
eamque tribus, lite aut deliberatione aut<br />
laudatione, definiunt; haec autem altera<br />
quaestio infinita et quasi proposita consultatio<br />
nominatur. [110] Atque [hactenus loquantur]<br />
etiam hac in instituendo divisione utuntur, sed<br />
ita, non ut iure aut iudicio, vi denique<br />
recuperare amissam possessionem, sed ut [iure<br />
civili] surculo defringendo usurpare videantur.<br />
Nam illud alterum genus, quod est temporibus,<br />
locis, reis definitum, obtinent, atque id ipsum<br />
lacinia - nunc enim apud Philonem, quem in<br />
169<br />
traidor, o un parricida: estos argumentos sólo pueden<br />
usarse cuando los crímenes están bien <strong>com</strong>probados:<br />
de otro modo, serán una declamación vana e inútil.<br />
Otros tienen por objeto mover a <strong>com</strong>pasión, a<br />
misericordia, y otros se aplican a cuestiones<br />
dudosas, en que puede discutirse largamente por<br />
ambas partes. Este último ejercicio es propio<br />
ahora de las dos filosofías de que hablé antes. Entre<br />
los antiguos pertenecía también a los que se<br />
dedicaban a la enseñanza forense. Sobre la virtud, el<br />
deber, lo justo y bueno, la dignidad, utilidad, honor,<br />
ignominia, premio, pena, y otras cosas semejantes,<br />
debemos estar prontos a disputar con habilidad y<br />
fuerza por entrambas partes. Pero ya que arrojados<br />
de nuestras posesiones, se nos ha encerrado en<br />
este pequeño predio, y aun éste anda en litigio, y<br />
siendo nosotros patrones y defensores de otros no<br />
hemos podido conservar lo que era nuestro,<br />
tomemos prestado lo que necesitamos, de los que<br />
indignamente usurparan nuestro patrimonio.<br />
»Dicen, los que de una parte y lugar pequeño de la<br />
ciudad de Atenas se llaman filósofos peripatéticos o<br />
académicos, y a quienes por su exquisito<br />
conocimiento de las cosas más importantes y aun<br />
de los negocios públicos, llamaron antiguamente los<br />
Griegos filósofos políticos; dicen, repito, que todo<br />
discurso civil entra en uno de estos dos géneros: o es<br />
una controversia definida, en que se señalan<br />
personas y tiempos, vg.: «¿Convendrá rescatar de<br />
los Cartagineses nuestros cautivos, entregándoles<br />
los suyos?» o es una cuestión indefinida y<br />
universal, vg.: «¿Qué hemos de pensar y decidir<br />
respecto de los cautivos?» Al primer género le<br />
llaman causa o controversia, y le dividen en tres<br />
especies: litigio, deliberación y alabanza. A las<br />
cuestiones indefinidas las llaman consultas. La<br />
misma división usan para enseñar; pero no por<br />
derecho propio, ni por sentencia, ni por recuperar<br />
una posición perdida, sino por una usurpación que<br />
han <strong>com</strong>etido, según el derecho civil, rompiendo<br />
una rama en señal de dominio. También poseen el<br />
segundo género de cuestiones, en que se señalan<br />
tiempos, lugares y personas; pero tampoco esta<br />
posesión es muy segura. Hoy se celebra mucho en<br />
Filon, el más ilustre de los académicos, este<br />
conocimiento y ejercicio de las causas. Las