08.05.2013 Views

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

DIÁLOGOS DEL ORADOR - GutenScape.com

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Marco Tulio Cicerón Diálogos del Orador<br />

Numquam agit hunc versum Roscius eo gestu,<br />

quo potest: nam sapiens virtuti honorem<br />

praemium, haud praedam petit: sed abicit<br />

prorsus, ut in proximo: set quid video? Ferro<br />

saeptus possidet sedis sacras, incidat, aspiciat,<br />

admiretur, stupescat. Quid, ille alter quid petam<br />

praesidi? Quam leniter, quam remisse, quam<br />

non actuose! Instat enim o pater, o patria, o<br />

Priami domus! In quo tanta <strong>com</strong>moveri actio<br />

non posset, si esset consumpta superiore motu<br />

et exhausta. Neque id actores prius viderunt<br />

quam ipsi poetae, quam denique illi etiam, qui<br />

fecerunt modos, a quibus utrisque summittitur<br />

aliquid, deinde augetur, extenuatur, inflatur,<br />

variatur, distinguitur. [103] Ita sit nobis igitur<br />

ornatus et suavis orator - nec tamen potest aliter<br />

esse - ut suavitatem habeat austeram et<br />

solidam, non dulcem atque decoctam. Nam ipsa<br />

ad ornandum praecepta, quae dantur, eius modi<br />

sunt, ut ea quivis vel vitiosissimus orator<br />

explicare possit; qua re, ut ante dixi, primum<br />

silva rerum [ac sententiarum] <strong>com</strong>paranda est,<br />

qua de parte dixit Antonius; haec formanda filo<br />

ipso et genere orationis, inluminanda verbis,<br />

varianda sententiis.<br />

[104] Summa autem laus eloquentiae est<br />

amplificare rem ornando, quod valet non solum<br />

ad augendum aliquid et tollendum altius<br />

dicendo, sed etiam ad extenuandum atque<br />

abiciendum.<br />

[XXVII] Id desideratur omnibus eis in locis,<br />

quos ad fidem orationis faciendam adhiberi<br />

dixit Antonius, vel cum explanamus aliquid vel<br />

cum conciliamus animos vel cum concitamus;<br />

[105] sed in hoc, quod postremum dixi,<br />

amplificatio potest plurimum, eaque una laus<br />

oratoris est [et] propria maxime. Etiam maior<br />

est illa exercitatio quam extremo sermone<br />

instruxit Antonius, primo reiciebat, laudandi et<br />

vituperandi; nihil est enim ad exaggerandam et<br />

amplificandam orationem ac<strong>com</strong>modatius,<br />

quam utrumque horum cumulatissime facere<br />

posse. [106] Consequentur etiam illi loci, qui<br />

quamquam proprii causarum et inhaerentes in<br />

earum nervis esse debent, tamen quia de<br />

universa re tractari solent, <strong>com</strong>munes a<br />

veteribus nominati sunt; quorum partim habent<br />

vitiorum et peccatorum acrem quandam cum<br />

168<br />

con toda la fuerza que puede, este verso: Premio y<br />

honor, y no riquezas, busca con la virtud el sabio, Y<br />

cuando añade : ¿Mas qué miro? de hierro armado<br />

invade nuestros templos, lo dice con aire de<br />

admiración, estupor y aturdimiento. Y cuando<br />

exclama: ¿Mas qué defensa buscaré? ¡con qué<br />

abandono, con qué dulzura pronuncia estas<br />

palabras! Y luego exclama con más entonación: ¡Oh<br />

patria, oh casa de Príamo!<br />

»No sería tanta su conmoción en este último verso si<br />

hubiera consumido y agotado sus fuerzas en el<br />

primero; y esto antes que los actores lo conocieron<br />

los poetas, que establecieron esa variedad de tonos<br />

empezando por los más humildes, y ora<br />

aumentando, ora disminuyendo, ora elevando,<br />

introdujeron variedad y distinción. El ornato y<br />

dulzura del orador tiene que ser austero y sólido,<br />

no liviano y empalagoso. Los preceptos que se dan<br />

para el ornato, son tales, que el más vicioso orador<br />

puede explicarlos. Por eso, <strong>com</strong>o antes dije, lo<br />

primero que ha de adquirirse, es una selva de<br />

palabras y sentencias, <strong>com</strong>o antes dijo Antonio: con<br />

estas ha de irse tejiendo e hilando el discurso,<br />

iluminado con palabras y variado en sentencias.<br />

»El mayor mérito de la elocuencia es la<br />

amplificación, que consiste no sólo en encarecer y<br />

ponderar las cosas, sino en despreciarlas y abatirlas.<br />

Es necesaria en todos los argumentos que Antonio<br />

señaló para dar autoridad al discurso, vg., cuando<br />

explanamos algo o cuando queremos conciliarnos<br />

los ánimos o mover los afectos. En esto último<br />

puede mucho la amplificación, y en ella debe<br />

extenderse el orador. Aún es mayor el uso de la<br />

amplificación en la alabanza y en el vituperio, que<br />

es lo último que explicó Antonio. Porque nada hay<br />

tan a propósito para exagerar y amplificar, <strong>com</strong>o<br />

poder hacerlo con abundancia y ornato. Vienen<br />

después aquellos lugares que, aunque deben ser<br />

propios de la causa y salir de sus mismas entrañas,<br />

<strong>com</strong>o quiera que suelen aplicarse a asuntos<br />

generales, recibieron entre los preceptistas antiguos<br />

el nombre de lugares <strong>com</strong>unes. Algunos de ellos<br />

encierran una censura amplificada de los vicios y<br />

pecados, o una invectiva a la cual nada suele ni<br />

puede responderse, vg., contra un concusionario, un

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!