Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

- Het strategisch leren stelt leerlingen in staat hun kennis en vaardigheden over
te dragen van de ene situatie naar de andere.
Zie ook Functies van taal; communicatieve competentie; reflecteren op schrijfgedrag;
reflecteren op leesgedrag; leesstrategieën; schrijfstrategieën.
3.4.2 Beginnende geletterdheid in interactief taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van beginnende geletterdheid binnen de opvatting van
interactief taalonderwijs.
Toelichting In Nederland is beginnende geletterdheid een door het Expertisecentrum
Nederlands geïntroduceerd begrip dat de veelal gehanteerde begrippen
ontluikende geletterdheid (0-6 jaar) en aanvankelijk lezen en aanvankelijk
schrijven grotendeels omvat. Het Expertisecentrum Nederlands verstaat onder
ontluikende geletterdheid de periode van 0 tot 4 jaar. Daarna start de fase van
de beginnende geletterdheid.
In 1999 zijn de Tussendoelen beginnende geletterdheid ontwikkeld (Verhoeven
& Aarnoutse 1999). Pabostudenten kunnen met behulp van de cd-roms
Tussendoelen beginnende geletterdheid en Omgaan met verschillen bij
beginnende geletterdheid kennismaken en oefenen met deze tussendoelen.
Ook binnen De Taallijn (een samenwerkingsproject van het Expertisecentrum
Nederlands met Sardes), die vanuit de VVE is doorgetrokken naar groep 3-4,
wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van geletterdheid.
Zie ook Methodieken beginnende geletterdheid; leerlijnen beginnende geletterdheid.
3.4.3 Beginnende geletterdheid in traditioneel taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van beginnende geletterdheid binnen de opvatting van
traditioneel taalonderwijs.
Toelichting Bij het leren lezen in traditioneel taalonderwijs wordt veel aandacht besteed aan
het oefenen van deelvaardigheden.
Volgens de taakanalytische of procesanalytische benadering van het leren lezen
kunnen in het leesproces verschillende vaardigheden worden onderscheiden. Zo
bestaat de elementaire leeshandeling uit analyse van grafemen (ook wel visuele
analyse), uit grafeem/foneemkoppeling (ook wel klank-tekenkoppeling) en uit
synthese van fonemen (ook wel auditieve synthese).
Aan de basis van elk van deze deelvaardigheden kunnen we weer andere
deelvaardigheden onderscheiden: visuele discriminatie; auditieve discriminatie;
begrippen; temporele ordewaarneming; sequentiële ordewaarneming, enzovoort
In veel methoden voor aanvankelijk lezen vormt het oefenen van de belangrijkste
deelvaardigheden (klank-tekenkoppeling, analyse en synthese) de kern.
Met als basis de procesanalyse hebben Van der Leij e.a. (1995) een
diagnostisch systeem ontwikkeld waarin de verschillende deelvaardigheden
hiërarchisch zijn geordend. Met diagnostische toetsen kan worden nagegaan
welke deelvaardigheden een leerling niet beheerst.
Vanuit de opvattingen van communicatief en interactief taalonderwijs bestaat
kritiek op de aanpak waarin lezen als een opeenstapeling van een groot aantal
technieken wordt beschouwd. Men benadert het lezen liever als een ongedeelde
vaardigheid, waarin zaken als functionaliteit, leesbeleving en leesmotivatie een
centrale plaats innemen.
Zie ook Elementaire leeshandeling, auditieve vaardigheden; visuele vaardigheden;
opvattingen taalonderwijs algemeen.
3.4.3 (9x) Taalheterogene groepen algemeen
Omschrijving Beschrijving van de variatie in taalachtergronden en taalvaardigheid van
leerlingen in een school en een groep. Wat is de invloed van die variatie op de
organisatie en inhoud van het taalonderwijs Nederlands?
Toelichting Een taalhomogene klas, waarin alle leerlingen dezelfde taalachtergrond hebben
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 110