Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

- opbouw: de wijze waarop het verhaal wordt opgebouwd;
- taalgebruik: de stijl en woordkeus die gebruikt is;
- doelstelling: de schrijver wil iets bereiken met zijn verhaal bij de lezer.
Ook kan nog gedacht worden aan:
- beweegredenen: de redenen die de personages hebben om te handelen;
- perspectief: vanuit welk gezichtspunt het verhaal verteld wordt;
- vertelde tijd: de tijd waarover in het verhaal verteld wordt;
- motief: (regelmatig) terugkerend element in een verhaal.
Bij de bespreking van een verhaal spelen deze verhaalelementen een rol. Het is
van belang dat leerlingen door reflectie in ieder geval de voornaamste
verhaalelementen leren hanteren om daarmee greep te krijgen op het verhaal,
aandacht te krijgen voor hun eigen beleving, hun eigen identificatieproces en de
functie die het lezen voor hen heeft.
De narratologie maakt een opmerkelijke ontwikkeling door: de verhalen die in
de beeldende kunst, muziek, film en ‘games’ worden verteld, zijn tegenwoordig
ook voorwerp van onderzoek.
Zie ook Literaire genres; literaire competentie.
7.3.3 Literaire canon
Omschrijving De boeken die iedere basisschoolleerling gelezen moet hebben.
Toelichting Helaas is er nog geen officiële canon voor de jeugdliteratuur met een overzicht
van goede kinderboeken. Hier wordt al lang voor gepleit. In 2006 heeft
Stichting Lezen een onderzoek gedaan naar favoriete boeken om voor te
lezen. Op de vraag aan leraren: “‘Wat is uw favoriete kinder- en/of jeugdboek
om voor te lezen aan uw groep?” zijn naast titels van boeken ook veel auteurs
genoemd. Het boek Meester Jaap van Jacques Vriens is het meest genoemd.
Naast het noemen van de titel is ook geantwoord met alle boeken van Jacques
Vriens (20%). Roald Dahl komt op de tweede plaats. Zijn boek Matilda wordt
het meest genoemd. Annie M.G. Schmidt staat met 10% op de derde plaats
van populaire schrijvers/titels. Haar boek Pluk van de Petteflet werd het meest
genoemd. Carry Slee (9%) volgt op plaats vier. Nummer vijf is Paul van Loon,
op 6 staat Guus Kuijer, op 7 J.K. Rowling (Harry Potter), op 8 Jan Terlouw, op
9 Thea Beckman en op 10 Lydia Rood.
Zie ook Begeleiden tekstkeuze; literaire competentie; literaire smaak.
7.3.4 Beoordelingscriteria jeugdliteratuur
Omschrijving Criteria op grond waarvan leesboeken voor de jeugd worden beoordeeld.
Toelichting De criteria die iemand hanteert om een boek te beoordelen, zijn afhankelijk van
zijn visie op jeugdliteratuur. Het kan zijn dat hij de tekst beoordeelt op literaire
gronden. Het kan zijn dat hij een oordeel geeft op pedagogische gronden en het
kan ook zijn dat hij ideologische criteria hanteert. Bij de eerste manier van
beoordelen staat de tekst centraal, bij de tweede manier het kind en zijn
ontwikkeling, en bij de derde manier de maatschappij en het functioneren van
het kind in die maatschappij.
Er zijn grote verschillen tussen de personen die jeugdliteratuur beoordelen. Een
kind beoordeelt een boek anders dan een volwassene. Een leesbevorderaar
heeft als doel dat kinderen gaan lezen. Als literair criticus kijk je met name naar
de esthetische kwaliteit en als pedagoog naar de waarde van het boek voor de
ontwikkeling van een kind.
Kinderen hanteren criteria zoals toegankelijkheid (niet te moeilijk), spanning,
humor, mogelijkheden tot identificatie en illustraties.
Zie ook Begeleiden tekstkeuze; literaire prijzen.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 185