Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

4. Strategisch Taalonderwijs (vanaf 1990)
Hierbij gaat het erom leerlingen bewust te maken van strategieën voor
complexe (communicatieve) taaltaken in relatie tot hun doel. Taalvaardigheden
als begrijpend lezen, schrijven en mondelinge vaardigheden ontwikkelen zich
beter wanneer het onderwijs aandacht schenkt aan de onderliggende
strategieën (procesgerichte instructie).
5. Taakgericht Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de communicatieve competentie en
weerbaarheid van de leerlingen. Taalleren is een impliciet leerproces en vindt
plaats door het werken aan motiverende taken met een betekenisvol
taalaanbod, zo nu en dan aangevuld met hulp bij het oplossen van talige
moeilijkheden op het eigen niveau van de leerling.
6. Interactief Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de grammaticale, tekstuele,
communicatieve, strategische en sociolinguïstische competentie van de
leerlingen. Taalleren wordt bevorderd door de sociale, betekenisvolle en
strategische aspecten in het onderwijs met elkaar te verbinden:
- Bij het sociaal leren wordt belang toegekend aan sociale interactie tussen
leraar (als volwassen model) en leerlingen, maar ook tussen de leerlingen
onderling.
- Bij betekenisvol leren gaat het erom dat leerlingen in een rijke en realistische
context de kans krijgen hun eigen taalleeractiviteiten vorm te geven.
- Het strategisch leren stelt leerlingen in staat hun kennis en vaardigheden over
te dragen van de ene situatie naar de andere.
Zie ook Functies van taal; communicatieve competentie; reflecteren op schrijfgedrag;
reflecteren op leesgedrag; leesstrategieën; schrijfstrategieën.
9.4.2 Spelling in traditioneel taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van spelling binnen de opvatting van traditioneel
taalonderwijs.
Toelichting Traditioneel taalonderwijs is overwegend gericht op de vorm van taal. Het is
opgedeeld in verschillende domeinen en binnen die domeinen is er aandacht
voor specifieke deelvaardigheden. Het gangbare spellingonderwijs beantwoordt
in hoge mate aan deze kenmerken:
- In spellingonderwijs is vooral (zo niet uitsluitend) aandacht voor de vorm van
taal, om precies te zijn voor de schrijfwijze van woorden en zinnen. Bij spelling
leren leerlingen hoe het woord hopeloos geschreven moet worden (zonder n).
Het gaat bij spelling niet om de betekenis van dat woord en ook niet om de
manier waarop je het in een zin of in een hele tekst kunt gebruiken.
- Spelling is bij uitstek een taaldomein dat afzonderlijk van de andere domeinen,
in een aparte leerlijn of met een aparte methode, wordt onderwezen. Verbanden
met andere domeinen (bijvoorbeeld stellen) zijn eerder uitzondering dan regel.
- Het domein spelling is opgedeeld in een groot aantal kleinere
leerstofeenheden (spellingcategorieën) waaraan verschillende
deelvaardigheden zijn gekoppeld. Zo leren leerlingen hoe woorden met een
open lettergreep moeten worden gespeld (zoals banen), hoe ze
gelijkvormigheid moeten toepassen (zoals bij brand) en hoe ze de
werkwoordvormen moeten spellen (zoals jij vindt).
Zie ook Spellingcategorieën; instructieprincipes onveranderlijke woorden; criteria
leerstofordening spelling; voortgezet technisch lezen in traditioneel
taalonderwijs.
9.4.3 Spelling in strategisch taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van spelling binnen de opvatting van strategisch
taalonderwijs.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 225