Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix
Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix
Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5.4.1 (9x) Opvattingen <strong>taal</strong>onderwijs algemeen<br />
Omschrijving Beschrijving van de overkoepelende opvattingen over het onderwijs<br />
<strong>Nederlandse</strong> <strong>taal</strong> op de basisschool.<br />
Toelichting In de discussie over het <strong>taal</strong>onderwijs van de afgelopen vijftig jaar stond de<br />
volgende vraag centraal: moet het <strong>taal</strong>onderwijs gericht zijn op de vormen van<br />
<strong>taal</strong> of op de betekenissen die met <strong>taal</strong> worden overgebracht?<br />
Bij vorm wordt de nadruk gelegd op technische vaardigheden voor correct<br />
<strong>taal</strong>gebruik, zoals spelling, zinsbouw, handschrift, uitspraak en<br />
woordherkenning. Bij betekenis gaat het vooral om het begrijpen en produceren<br />
van inhouden.<br />
Taalonderwijs dat overwegend gericht is op vorm, dat is opgedeeld in<br />
afzonderlijke deelgebieden (domeinen) en dat binnen die domeinen<br />
verschillende deelvaardigheden onderscheidt en instrueert, noemen we<br />
traditioneel <strong>taal</strong>onderwijs.<br />
Van Gelderen e.a. (2004) onderscheiden zes vernieuwende opvattingen over<br />
<strong>taal</strong>onderwijs, met elk een eigen definitie van de verhouding tussen vorm en<br />
betekenis:<br />
1. Thematisch Cursorisch Taalonderwijs (vanaf 1970)<br />
Hierbij gaat het om de individuele ontplooiing en maatschappelijke<br />
bewustwording van de leerling. Taalleren vindt plaats door geïntegreerde<br />
toepassing van <strong>taal</strong>vaardigheden in vakoverstijgende thema’s.<br />
Deelvaardigheden, zoals spelling, woordenschat en grammatica, worden<br />
verbonden met het <strong>taal</strong>aanbod in de thema’s.<br />
2. Taal bij alle vakken (vanaf 1975)<br />
Hierbij gaat het enerzijds om een optimaal gebruik van <strong>taal</strong> bij alle vakken<br />
(conceptualiserende functie van <strong>taal</strong>) en anderzijds om het profiteren van een<br />
veelzijdig <strong>taal</strong>aanbod (meer dan wat alleen in de <strong>taal</strong>lessen aan de orde komt).<br />
(Taal)leren is een actief proces; interactie over leerstof en zelfontdekkend leren<br />
moeten meer ruimte krijgen in het onderwijs.<br />
3. Communicatief Taalonderwijs (vanaf 1975)<br />
Hierbij gaat het om het vergroten van de communicatieve competentie en<br />
weerbaarheid van de leerlingen. Taal wordt geleerd door oefening in<br />
realistische en complete communicatieve situaties, en door reflectie op het<br />
eigen gedrag.<br />
4. Strategisch Taalonderwijs (vanaf 1990)<br />
Hierbij gaat het erom leerlingen bewust te maken van strategieën voor<br />
complexe (communicatieve) <strong>taal</strong>taken in relatie tot hun doel. Taalvaardigheden<br />
zoals begrijpend lezen, schrijven en mondelinge vaardigheden ontwikkelen zich<br />
beter wanneer het onderwijs aandacht schenkt aan de onderliggende<br />
strategieën (procesgerichte instructie).<br />
5. Taakgericht Taalonderwijs (vanaf 1995)<br />
Hierbij gaat het om het vergroten van de communicatieve competentie en<br />
weerbaarheid van de leerlingen. Taalleren is een impliciet leerproces en vindt<br />
plaats door het werken aan motiverende taken met een betekenisvol<br />
<strong>taal</strong>aanbod, zo nu en dan aangevuld met hulp bij het oplossen van talige<br />
moeilijkheden op het eigen niveau van de leerling.<br />
6. Interactief Taalonderwijs (vanaf 1995)<br />
Hierbij gaat het om het vergroten van de grammaticale, tekstuele,<br />
communicatieve, strategische en sociolinguïstische competentie van de<br />
leerlingen. Taalleren wordt bevorderd door de sociale, betekenisvolle en<br />
strategische aspecten in het onderwijs met elkaar te verbinden:<br />
- Bij het sociaal leren wordt belang toegekend aan sociale interactie tussen<br />
Voetstuk van de Pabo, <strong>Kennisbasis</strong> <strong>Nederlandse</strong> <strong>taal</strong>, pag. 146