Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

leerlingen. Referentieniveau 1 betreft einde basisschool, referentieniveau 2 betreft einde vmbo,
referentieniveau 3 betreft einde havo en referentieniveau 4 betreft einde vwo. Van pabostudenten
zou je mogen verwachten dat ze met referentieniveau 3 instromen en met minimaal referentieniveau
4 de pabo verlaten.
In het kader van ons werk op het gebied van de kennisbasis Nederlandse taal, waarin we proberen
vast te leggen over welke kennis studenten aan het eind van de pabo moeten beschikken, is vooral
referentieniveau 4 interessant. Daaruit citeren we per taaldomein de algemene omschrijvingen:
- Gesprekken
Kan in alle soorten gesprekken de taal nauwkeurig en doeltreffend gebruiken voor een breed scala
van onderwerpen uit opleiding, beroep of maatschappelijk leven.
- Luisteren
Kan luisteren naar een grote variatie aan, ook complexe, teksten over opleidingsgebonden en
maatschappelijke onderwerpen en over abstracte onderwerpen.
- Spreken
Kan duidelijke, gedetailleerde monologen en presentaties houden over tal van onderwerpen. Kan
daarbij subthema’s integreren, specifieke standpunten ontwikkelen en het geheel afronden met een
passende conclusie.
- Lezen van zakelijke teksten
Kan een grote variatie aan teksten lezen over tal van maatschappelijke of beroepsgebonden
onderwerpen en kan deze in detail begrijpen.
- Lezen van literaire en fictionele teksten
Kan volwassenenliteratuur interpreterend en esthetisch lezen.
- Schrijven
Kan goed gestructureerde teksten schrijven over allerlei maatschappelijke, opleidings- en
beroepsgerelateerde onderwerpen. Kan relevante kwesties benadrukken, standpunten uitgebreid
uitwerken en ondersteunen met redenen en relevante voorbeelden.
In Over de drempels met taal en rekenen wordt geëxpliciteerd wat men aan het eind van de pabo op
het gebied van de eigen taalvaardigheid van de student mag verwachten. Deze vaardigheid is in
algemene (niet-beroepsgerelateerde) termen geformuleerd. Het is evident dat, wil de pabo aan de
eisen van de Commissie Meijerink tegemoetkomen, er in het curriculum aandacht moet zijn voor het
ontwikkelen van die eigen taalvaardigheid.
Dertien doelen in een dozijn
De Nederlandse Taalunie publiceerde in 2006 een referentiekader voor taalcompetenties van
leraren in Nederland en Vlaanderen, getiteld Dertien doelen in een dozijn (Paus e.a. 2006). Daarin
worden dertien taalcompetenties beschreven voor zowel leraren basisonderwijs als leraren
voortgezet onderwijs, gerangschikt naar drie domeinen:
Domein I: De leraar in interactie met zijn leerlingen.
Doelstelling 1: gesprekken voeren met leerlingen.
Doelstelling 2: beoordelen en toegankelijk maken van teksten.
Doelstelling 3: mondeling opdrachten geven.
Doelstelling 4: schriftelijk vragen en opdrachten formuleren.
Doelstelling 5: een uiteenzetting geven met schriftelijke ondersteuning.
Doelstelling 6: een schriftelijke evaluatie geven.
Doelstelling 7: vertellen.
Doelstelling 8: voorlezen.
Domein II: De leraar in interactie met volwassenen in en rond de school.
Doelstelling 9: gesprekken voeren.
Doelstelling 10: een presentatie houden met schriftelijke ondersteuning.
Doelstelling 11: schrijven.
Doelstelling 12: lezen.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 50