Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

niveaus van de woorden belichten:
Fonologisch niveau
De klankvorm staat centraal. Vooral in groep 3, bijvoorbeeld bij oefeningen
waarbij leerlingen woorden moeten verdelen in klankstukken: /lo-pun/. Dit
gebeurt als voorbereiding op de spelling van de open en gesloten lettergrepen.
Morfologisch niveau
De opbouw van een woord staat centraal. Het spellen van samenstellingen
zoals deurknop. Leerlingen moeten het woord als samenstelling van twee
andere woorden herkennen om fouten als zepaard en zaddoek te voorkomen.
Semantisch niveau
De betekenis van een woord staat centraal. Een kind zal de schrijfwijze van een
woord beter onthouden als hij ook de betekenis ervan kent.
Syntactisch niveau
Het gebruik van een woord in een zin staat centraal. Vooral bij homofonen is dat
van belang. Bijvoorbeeld: Die broek is mij veel te nou/nauw.
Zie ook Spellingcategorieën; instructieprincipes onveranderlijke woorden; fonologie,
morfologie; syntaxis; semantiek.
9.2.7 Strategiegerichte oefeningen
Omschrijving Oefeningen waarin leerlingen bewust leren omgaan met een aanpak (strategie)
voor bepaalde spellingcategorieën.
Toelichting In nieuwe spellingmethoden wordt veel aandacht besteed aan het aanleren van
spellingstrategieën. Daarbij worden de strategieën vertaald in voor leerlingen
begrijpelijke termen. Bijvoorbeeld: woorden die met behulp van de
woordbeeldstrategie geschreven moeten worden (zoals taxi en pauw) heten
‘weetwoorden’. Huizenga (2003) heeft deze strategiegerichte didactiek als volgt
in schema gezet:
Strategie Term voor basisonderwijs Handeling
Elementaire
Spellinghandeling
Luisterwoorden Schrijf wat je hoort
Klankclusterstrategie Luisterwoorden met
speciale klankgroepen
Schrijf wat je hoort
Woordbeeldstrategie Weetwoorden
Oproepen van een
Afspraakwoorden
woordbeeld
Regelstrategie Regelwoorden Toepassen van een
regel
Analogiestrategie Voorbeeldwoorden Vergelijken met een
Net-alswoorden
bekend woord
Hulpstrategie Gebruiken van
hulpregel of
geheugensteuntje
Zie ook Spellingstrategieën; instructieprincipes onveranderlijke woorden.
9.2.8 Spellingtoetsen
Omschrijving Een toets om de spellingvaardigheid van leerlingen vast te stellen.
Toelichting De meest gehanteerde toetsvorm is het dictee. Daarnaast kunnen ook
invuloefeningen of meerkeuzevragen worden gebruikt.
De volgende soorten (toets)dictees worden onderscheiden:
- signaleringsdictee: woorden van verschillende spellingcategorieën worden
getoetst;
- diagnosticeringsdictee: er wordt gecontroleerd of een bepaalde
spellingcategorie wordt beheerst;
- controledictee: als de leerlingen gedurende een bepaalde periode hebben
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 219