Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

geschikte aanpak voor werken aan schrijfvaardigheid van jonge kinderen (Van
Norden 2004).
Kansrijke taal
Door het APS ontwikkeld project (Hansma 2001), aanvankelijk voor jonge
kinderen, waarin het stimuleren van de taalontwikkeling centraal staat en vorm
krijgt door het inrichten en hanteren van uitdagende taalhoeken. Veel hoeken
hebben betrekking op (beginnende) geletterdheid: bijvoorbeeld, de lekker-liggenlezen-hoek,
de verhalenschrijfhoek, de wenskisthoek, de posthoek, de
interessante boekenhoek, de rijmpjes- en versjeshoek, de hoek voor
taaldrukken, de maak-een-boekhoek.
Zie ook Activiteiten beginnende geletterdheid; methodieken beginnende geletterdheid;
ontwikkeling geletterdheid.
3.4.7 Beginnende geletterdheid en andere domeinen
Omschrijving De relatie tussen beginnende geletterdheid en andere domeinen.
Toelichting Omdat beginnende geletterdheid verschillende aspecten van lezen en schrijven
omvat, is de relatie met verschillende domeinen evident.
Zo is er een duidelijk verband met begrijpend lezen, al zijn de activiteiten tijdens
de fase van de beginnende geletterdheid vaak mondeling, zoals tijdens
interactief voorlezen waarbij verhaalbegrip en de functies van geschreven taal
centraal kunnen staan. In deze fase leren kinderen ook de technische aspecten
van het lezen en schrijven (spellen) en zijn ze op hun niveau bezig met stellen.
Leesbevordering en leesmotivatie zijn voorwaarden voor de geletterdheid van
leerlingen.
Zie ook Leerlijnen beginnende geletterdheid; methodieken beginnende geletterdheid.
3.4.8 Beginnende geletterdheid in geïntegreerd onderwijs
Omschrijving De manier waarop het stimuleren van geletterdheid een onderdeel is van het
stimuleren van de ontwikkeling van jonge kinderen in zijn geheel.
Toelichting Onderwijs aan jonge kinderen kenmerkt zich door een geïntegreerde aanpak,
waarvan de ontwikkeling van geletterdheid een belangrijk onderdeel vormt.
Een voorbeeld van een geïntegreerde aanpak is het onderwijsconcept
‘basisontwikkeling’, waarbij veel aandacht is voor het stimuleren van
geletterdheid (Knijpstra e.a 1997).
De belangrijkste bedoeling van basisontwikkeling is het bevorderen van de brede
ontwikkeling waarin zaken als initiatieven nemen, creativiteit in denken en
handelen, talige communicatie, ingroeien in de sociale omgeving, materieel
handelen voortzetten in verbaal en mentaal handelen een belangrijke rol spelen.
Kennis en vaardigheden worden aangeleerd als onderdeel van de brede
ontwikkeling en niet afzonderlijk. De onderwijsinhouden worden ontleend aan de
omgeving van het kind. Een methodische aanpak in de begingroepen van de
basisschool wordt afgewezen.
Voor het lees- en taalonderwijs aan de onderbouwgroepen heeft het werken
vanuit basisontwikkeling als consequentie dat niet de schoolse vaardigheden
centraal staan, maar dat die schoolse vaardigheden worden ingebed in
betekenisvolle activiteiten.
Zo past binnen het concept basisontwikkeling in de kleutergroepen niet de
inrichting van een lees-schrijfhoek, waarvan het doel is dat kinderen
experimenteren met kant-en-klaar lettermateriaal. Wel passend is de inrichting
van een postkantoor of een winkel, waarin lezen en schrijven een
vanzelfsprekende rol hebben.
Voor groep 3 geldt dat bij het leren lezen wordt uitgegaan van de eigen taal van
kinderen. Uit hun eigen teksten worden woorden gekozen die geoefend worden
en aan de hand van die woorden, worden letters geoefend.
Een ander voorbeeld van een geïntegreerde aanpak is de Reggio Emiliabenadering.
Hierin wordt de ontwikkeling van kinderen gestimuleerd door
systematische aandacht voor alle symbolische uitdrukkingswijzen. Jonge
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 112