Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

4. Strategisch Taalonderwijs (vanaf 1990)
Hierbij gaat het erom leerlingen bewust te maken van strategieën voor
complexe (communicatieve) taaltaken in relatie tot hun doel. Taalvaardigheden
als begrijpend lezen, schrijven en mondelinge vaardigheden ontwikkelen zich
beter wanneer het onderwijs aandacht schenkt aan de onderliggende
strategieën (procesgerichte instructie).
5. Taakgericht Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de communicatieve competentie en
weerbaarheid van de leerlingen. Taalleren is een impliciet leerproces en vindt
plaats door het werken aan motiverende taken met een betekenisvol
taalaanbod, zo nu en dan aangevuld met hulp bij het oplossen van talige
moeilijkheden op het eigen niveau van de leerling.
6. Interactief Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de grammaticale, tekstuele,
communicatieve, strategische en sociolinguïstische competentie van de
leerlingen. Taalleren wordt bevorderd door de sociale, betekenisvolle en
strategische aspecten in het onderwijs met elkaar te verbinden:
- Bij het sociaal leren wordt belang toegekend aan sociale interactie tussen
leraar (als volwassen model) en leerlingen, maar ook tussen de leerlingen
onderling.
- Bij betekenisvol leren gaat het erom dat leerlingen in een rijke en realistische
context de kans krijgen hun eigen taalleeractiviteiten vorm te geven.
- Het strategisch leren stelt leerlingen in staat hun kennis en vaardigheden over
te dragen van de ene situatie naar de andere.
Zie ook Functies van taal; communicatieve competentie; reflecteren op schrijfgedrag;
reflecteren op leesgedrag; leesstrategieën; schrijfstrategieën.
4.4.2 Voortgezet technisch lezen in traditioneel taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van voortgezet technisch lezen binnen de opvatting
van traditioneel taalonderwijs.
Toelichting Omdat voortgezet technisch lezen een deelvaardigheid is die puur op de vorm
betrekking heeft en technisch van aard is, zien we dat het onderwijs in
voortgezet technisch lezen veelal op traditionele wijze vorm krijgt.
In de nieuwere methoden en methodieken is er tegelijkertijd aandacht voor
leesmotivatie, wat aansluit bij meer interactief taalonderwijs.
Omdat het vlot technisch kunnen lezen een kwestie is van veel trainen en het
flexibel inzetten van verschillende leesstrategieën, wordt veel aandacht
besteed aan procesgerichte instructie en worden strategieën expliciet
aangeleerd. Technisch lezen kan echter niet anders dan door ‘traditioneel’ te
trainen; het gaat immers om techniek, niet om betekenis of communicatie, en
het is voornamelijk een kwestie van ‘veel kilometers maken’.
Zie ook Leessnelheid; strategieoefeningen; automatisering; leesmotivatie.
4.4.3 (9x) Taalheterogene groepen algemeen
Omschrijving Beschrijving van de variatie in taalachtergronden en taalvaardigheid van
leerlingen in een school en een groep. Wat is de invloed van die variatie op de
organisatie en inhoud van het taalonderwijs Nederlands?
Toelichting Een taalhomogene klas, waarin alle leerlingen dezelfde taalachtergrond hebben
en daarmee dezelfde startkennis en startvaardigheden, bestaat niet. In elke klas
tref je leerlingen met een verschillende taalachtergrond. Naast leerlingen die het
Nederlands als moedertaal hebben geleerd, zijn er ook leerlingen die van huis
uit een dialect spreken of een geheel andere taal (meertalige leerlingen). Naast
leerlingen die thuis zijn opgegroeid met lezende ouders en veel boeken, zijn er
ook leerlingen uit een niet-geletterd milieu. Naast leerlingen die makkelijk en
vanzelfsprekend taal leren, zijn er ook leerlingen bij wie het taalleerproces
moeizaam verloopt (taalzwakke leerlingen).
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 129