Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

vanzelfsprekend taal leren, zijn er ook leerlingen bij wie het taalleerproces
moeizaam verloopt (taalzwakke leerlingen).
Ook de houding ten aanzien van meertaligheid en het vertrouwen in de
taalontwikkelingsmogelijkheden variëren, zowel bij de leerlingen als bij de
leraren.
In het huidige onderwijs kunnen de verschillen in taalachtergrond groot zijn. Dat
heeft gevolgen voor de inrichting van het taalonderwijs Nederlands.
Taalheterogeniteit wordt meestal opgevangen in de klas zelf, door op een
zorgvuldige manier te differentiëren in leerstof en didactiek. Soms is dat niet de
beste oplossing, bijvoorbeeld als nieuwkomende leerlingen nog helemaal geen
Nederlands beheersen. Die leerlingen zullen doorgaans eerst NT2-onderwijs
(=Nederlands als tweede taal) volgen in een aparte groep. Pas als zij voldoende
basisvaardigheid in het Nederlands hebben, kunnen ze meedoen in een
reguliere klas.
Zie ook Tweedetaalverwerving; taalvariatie; taalachterstand; functionele geletterdheid.
1.4.4 Taalstimulering
Omschrijving Veelal mondelinge taalactiviteiten die ondernomen worden om kinderen met
een relatief laag taalvaardigheidsniveau extra gelegenheid tot luisteren en
spreken te geven.
Toelichting Mondelinge taalactiviteiten in het algemeen, en de taalontwikkelende
interactievaardigheden die de leraar daarbij inzet in het bijzonder, stimuleren de
taal- en denkontwikkeling van alle leerlingen. Deze activiteiten kunnen in allerlei
onderwijssituaties en bij verschillende vakken worden ingezet. Voor leerlingen
met een laag taalvaardigheidsniveau kunnen dezelfde didactische middelen
worden ingezet. Wel is het belangrijk goed op deze leerlingen af te stemmen. In
grotere groepen en/of in heterogene groepen is dat vaak niet mogelijk. Ook
hebben deze leerlingen een inhaalslag te maken en is extra gelegenheid voor
spreken en luisteren noodzakelijk.
Vooral op scholen met veel leerlingen met een relatief laag
taalvaardigheidsniveau (vaak meertalige leerlingen) is het belangrijk taalbeleid
uit te stippelen en daarmee mogelijkheden te creëren om de leerlingen die dat
nodig hebben extra taalstimulering te bieden. Dit kan op verschillende manieren
vorm krijgen.
Wanneer dit buiten de eigen groep gebeurt, wordt meestal in kleine relatief
taalhomogene groepjes gewerkt. De taalactiviteiten worden dan uitgevoerd door
een extra, ambulante leraar. Dit kan een remedial teacher, logopedist of een
NT2-specialist zijn. Deze groeperingsvorm biedt ook mogelijkheden voor het
extra oefenen van bepaalde deelvaardigheden. Soms wordt hiervoor een
specialist van buiten aangetrokken. Daarbij kan worden gekozen voor andere
benaderingswijzen, waarbij bijvoorbeeld een dramadocent wordt ingeschakeld.
Ook zijn er scholen die de groepen herordenen naar niveau en op vaste
tijdstippen in de week in niveaugroepen laten werken. Daarbij wordt dan
meestal geprobeerd om de groepen, vooral van de laagtaalvaardige leerlingen,
klein te houden. In zo’n situatie zorgen de groepsleraren voor de begeleiding.
De groep neveninstromers, leerlingen die op latere leeftijd het basisonderwijs
instromen, vormen een specifieke groep. Vooral zij hebben baat bij extra
taalactiviteiten buiten de klas.
Zie ook Groeperingsvormen mondelinge taalvaardigheid; mondelinge taalactiviteiten;
taalontwikkelende interactievaardigheden; taalheterogene groepen algemeen.
1.4.5 (2.4.7) Mondelinge taalvaardigheid en woordenschat
Omschrijving De samenhang tussen de domeinen mondelinge taalvaardigheid en
woordenschat; het benutten van de onderlinge verbanden om het onderwijzen
in deze domeinen te versterken.
Toelichting Woorden zijn de bouwstenen van een taal. Een taalgebruiker met een beperkte
hoeveelheid bouwstenen heeft beperkte uitdrukkingsmogelijkheden.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 71