Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

• Voor de vaardigheden voortgezet technisch lezen en spellen geldt hetzelfde als
hierboven voor stellen en begrijpend lezen is gezegd.
• Spelling wordt in de taaldidactiek (en ook in deze kennisbasis) te zwaar aangezet. Er
wordt voorbijgegaan aan het feit dat kinderen en volwassenen meestal intuïtief en
spontaan goed spellen. Meer relevante informatie over dat spontane proces van leren
spellen zou de kwaliteit van deze kennisbasis verhogen.
Kenniselementen
• Overweeg in de volgende versie het opnemen van de kenniselementen vrij schrijven
(creatief schrijven) en deeloefeningen in het domein Stellen, en begrijpend kijken
(mediawijsheid) in het domein Begrijpend lezen.
• Overweeg in de volgende versie een aantal nieuwe overkoepelende kenniselementen op
te nemen, die in (bijna) alle domeinen een rol spelen, net als dat nu het geval is met
bijvoorbeeld modeling en gericht aanwijzingen geven. Voor het taalonderwijs belangrijke
overkoepelaars zijn bijvoorbeeld transfer, feedback, genre en leeromgeving.
• In bijna alle domeinen is sprake van ‘strategieën’. Die term wordt niet steeds op dezelfde
wijze gebruikt. Gaat het om een bewust gestuurde aanpak om een probleem op te
lossen, of om elke willekeurige aanpak van een probleem (ook niet bewust en
geautomatiseerd)? Eenvormigheid aanbrengen in het gebruik van deze term. Vervolgens
vanuit een leerpsychologische invalshoek (in kwadrant 3) meer aandacht geven aan de
verwerving van die strategieën.
• De beschrijving van ‘Taalheterogene groepen’ gaat uit van eentalig onderwijs, dat wil
zeggen dat het Nederlands zowel de doeltaal als de instructietaal is. De situatie van echt
tweetalig onderwijs komt in de kennisbasis niet aan de orde. Twee- of meertaligheid van
leerlingen is daar geen probleem, maar juist een onderwijsdoel. In de volgende versie
bezien of de kennisbasis in deze zin moet worden uitgebreid.
• De beschrijving van ‘Leerstofordening en leerlijnen’ is beperkt tot de basisschool. Met het
oog op de doorlopende leerlijnen (Expertgroep 2008) deze inperking heroverwegen. Ook
voor de leraar basisonderwijs is het goed om te weten hoe bepaalde leerdoelen en -
inhouden in het voortgezet onderwijs hun vervolg krijgen. Wat komt er bijvoorbeeld van
zinsontleden na het basisonderwijs nog aan de orde?
Digitale weergave
• Indien mogelijk een aantal kenniselementen voor meer uitleg koppelen aan informatie op
het Taaluniversum van de Nederlandse Taalunie (www.taaluniversum.org).
• Het klaverblad visualiseert de samenhang tussen de domeinen en tussen de
kenniselementen binnen een domein. Laatstgenoemde samenhang optimaliseren: als de
positie van een kenniselement op het klaverblad wordt aangeraakt, lichten de verwante
kenniselementen in de rest van het klaverblad op (de ‘zie ook’-relaties).
Gebruik in de opleiding
• Dit document is erg informatiedicht en vereist een behoorlijke taalvaardigheid van de
lezer. Met name buitenstaanders, beginnende studenten voor wie het onderwijsjargon
vreemd is en anderstalige studenten zullen er moeite hebben. Overweeg een ‘light’
versie van de kennisbasis: per domein niet alle kenniselementen presenteren, maar een
goede selectie en deze illustreren met praktijkvoorbeelden.
• Verzamel gebruikerservaringen en formuleer op basis daarvan een set aanwijzingen
over vragen als: “Hoe lees je dit document? Hoe kun je deze kennis zelf toetsen? Hoe
kun je er je eigen taalonderwijs mee ontwerpen?”
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 234