Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

standaardvariëteit, is een politieke, geen taalkundige. Met het oog op de
mogelijkheden voor het onderwijs en de arbeidsmarkt is het wel van belang dat
gebruikers van streektalen ook het AN beheersen.
Iedere spreker beschikt over diverse variëteiten. De keuze voor het gebruiken
daarvan hangt af van bijvoorbeeld de gesprekspartners, de geografische plaats
en de gesprekssituatie.
Zie ook Gesprekssituatie; taalverandering.
2.3.6 Woordenschat en schoolsucces
Omschrijving Een voldoende uitgebreide woordenschat is voorwaardelijk voor schoolsucces.
Toelichting Een uitgebreide woordenschat is een belangrijke basis voor schoolsucces.
Het maakt dat nieuwe kennis gemakkelijker wordt verworven, omdat het
gekoppeld kan worden aan al bestaande kennis.
Het is bekend dat een geringe woordenschat de belangrijkste oorzaak is van de
uitval bij begrijpend lezen. Uiteraard heeft dit ook consequenties voor de
leerinhouden van bijvoorbeeld wereldoriëntatie of van rekenen. Vooral voor
meertalige of taalzwakke leerlingen kan een beperkte woordenschat een
struikelblok vormen. Vaak kunnen zij zich wel redden in alledaagse situaties
(Dagelijkse Algemeen Taalgebruik), maar hebben zij problemen met vaktaal en
met schooltaal (Cognitieve Academische Taalvaardigheid).
Ook biedt een grote woordenschat voordelen bij het proces van aanvankelijk
lezen. De te verklanken woorden worden immers al gekend, wat de directe
woordherkenning vergemakkelijkt.
De afgelopen jaren is het belang van een grote woordenschat voor
schoolsucces benadrukt en is er een groeiende aandacht voor
woordenschatontwikkeling in het primair onderwijs.
Zie ook Woordenschatopbouw; woordenschat en begrijpend lezen;
woordenschatontwikkeling in een tweede taal; woordenschatontwikkeling bij
taalzwakke leerlingen.
2.3.7 (1.3.9, 3.3.5) Voor- en vroegschoolse educatie (VVE)
Omschrijving Programma’s voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE), met als doel
kinderen in achterstandssituaties extra te stimuleren in hun (taal)ontwikkeling om
zo de start in het basisonderwijs te vergemakkelijken.
Toelichting De overheid voorziet in een aanvullend budget om voor kinderen in
achterstandssituaties een geïntensiveerd aanbod te realiseren. VVE is gericht op
kinderen in peuterspeelzalen en de onderbouw van het basisonderwijs om
achterstanden weg te werken. Beide instanties werken daarbij nauw samen,
soms in het kader van wat wel een brede school of een open wijk school wordt
genoemd.
Criteria voor een goed VVE-programma zijn bijvoorbeeld: een doorlopend
programma voor 2- tot 6-jarigen, een gestructureerde didactische aanpak waarbij
gebruik wordt gemaakt van een registratiesysteem, een intensief aanbod (bij
voorkeur vier dagdelen en twee leidsters of leerkrachten per groep) en goed
opgeleide leidsters of leerkrachten. Ook is het belangrijk ouders zo veel mogelijk
erbij te betrekken.
Sardes en het Expertisecentrum Nederlands hebben de Taallijn VVE ontwikkeld.
Deze taallijn bestaat uit vijf onderdelen: Gesprekken, Woordenschat, Interactief
voorlezen, ICT en Ouderbetrokkenheid. DeTaallijn VVE sluit aan bij gangbare
VVE-programma's als Piramide, Kaleidoscoop en Startblokken.
In 2006 is de Taallijn. Interactief taalonderwijs in groep 1 en 2 op de markt
gekomen. Deze Taallijn is geschikt voor alle kinderen in groep 1 en 2 en de
eerste helft van groep 3, en in het bijzonder voor kinderen met een
taalachterstand. De Taallijn wil de aansluiting van de peuterspeelzaal op de
basisschool waarborgen, en de aansluiting van groep 2 op groep 3.
Zie ook Thuissituatie en geletterdheid.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 84