Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

worden gegeven: beginnende geletterdheid, voortgezet technisch lezen,
begrijpend lezen, stellen en taalbeschouwing.
Voorbeeld stellen
Bij het schrijven van een advertentie kan de leraar de aandacht richten op de
beschrijving van het product dat moet worden verkocht: “Maak er iets
aantrekkelijks van, dat het er goed uitziet, dat het nog nauwelijks is gebruikt.
Gebruik bij de omschrijving goede bijvoeglijk naamwoorden, zoals nieuw,
degelijk, mooi, handig.”
Voorbeeld begrijpend lezen
Bij het lezen van een zaakvaktekst kan de leraar de aandacht richten op
uiterlijke kenmerken van de tekst, om snel te achterhalen waarover de tekst zal
gaan: “Let op de illustraties, de kopjes, de vetgedrukte woorden.”
Zie ook Modeling bij stellen; stappenplan begrijpend lezen; stappenplan stellen;
leesstrategieën; schrijfstrategieën.
6.2.3 Modeling bij stellen
Omschrijving De leraar doet bepaalde denkprocessen hardop voor aan de leerlingen.
Toelichting Modeling is een belangrijke leerkrachtvaardigheid bij strategisch taalonderwijs.
Het houdt in dat de leraar bepaalde denkprocessen hardop voordoet. Zo
worden die veelal impliciete en daardoor onzichtbare vaardigheden voor de
leerlingen verduidelijkt. De leraar fungeert als een model voor de leerlingen.
Modeling kan in bijna alle domeinen van taalonderwijs worden ingezet:
mondelinge taalvaardigheid, beginnende geletterdheid, voortgezet technisch
lezen, begrijpend lezen, stellen, jeugdliteratuur en taalbeschouwing.
Voorbeeld stellen
Door de denkprocessen die optreden bij het schrijven van een tekst hardop voor
te doen, ondersteunt de leraar het schrijven van de leerlingen. De leraar brengt
bijvoorbeeld zijn gedachten onder woorden als hij een brief aan de
burgemeester begint: “Wat zet ik er ook al weer boven? Beste burgemeester?
Lieve burgemeester? Nee, dat klinkt niet goed. De burgemeester is een
belangrijk iemand, dus geachte burgemeester.”
Voorbeeld begrijpend lezen
De leraar die hardop denkend voorleest, stelt impliciet of expliciet vragen aan
zichzelf en beantwoordt die vragen ook zelf. Zodoende laat hij de leerlingen
zien op welke wijze hij gegevens uit de tekst met elkaar combineert, hoe hij zijn
eigen kennis over het onderwerp van de tekst inschakelt en hoe hij oplossingen
voor een bepaald probleem bedenkt.
Zie ook Schrijfstrategieën; leesstrategieën; stellen in strategisch taalonderwijs.
6.2.4 Tekstbespreking
Omschrijving Een bespreking van de leerlingtekst, gericht op het vergroten van de
stelvaardigheid van de leerling.
Toelichting Een belangrijke taak van de leraar is het bespreken van tekst die de leerling
heeft geschreven. Dit kan op verschillende momenten plaatsvinden:
- als de leerling nog aan het schrijven is (hulp tijdens het schrijven);
- als een eerste (klad)versie klaar is;
- als de eindversie klaar is (aan het eind van het schrijfproces).
De tekstbespreking is geen beoordeling. Het is een gesprek met de leerling
over de tekst (het product) en over de manier waarop de leerling aan het werk is
(het proces). De opmerkingen van de leraar over de tekst ondersteunen de
leerling bij het reflecteren op zijn eigen schrijfgedrag. Zij hebben steeds tot doel
de leerling vooruit te helpen bij het schrijven van de besproken tekst en bij het
schrijven van toekomstige teksten.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 159