Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

weerbaarheid van de leerlingen. Taal wordt geleerd door oefening in
realistische en complete communicatieve situaties, en door reflectie op het
eigen gedrag.
4. Strategisch Taalonderwijs (vanaf 1990)
Hierbij gaat het erom leerlingen bewust te maken van strategieën voor
complexe (communicatieve) taaltaken in relatie tot hun doel. Taalvaardigheden
zoals begrijpend lezen, schrijven en mondelinge vaardigheden ontwikkelen zich
beter wanneer het onderwijs aandacht schenkt aan de onderliggende
strategieën (procesgerichte instructie).
5. Taakgericht Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de communicatieve competentie en
weerbaarheid van de leerlingen. Taalleren is een impliciet leerproces en vindt
plaats door het werken aan motiverende taken met een betekenisvol
taalaanbod, zo nu en dan aangevuld met hulp bij het oplossen van talige
moeilijkheden op het eigen niveau van de leerling.
6. Interactief Taalonderwijs (vanaf 1995)
Hierbij gaat het om het vergroten van de grammaticale, tekstuele,
communicatieve, strategische en sociolinguïstische competentie van de
leerlingen. Taalleren wordt bevorderd door de sociale, betekenisvolle en
strategische aspecten in het onderwijs met elkaar te verbinden:
- Bij het sociaal leren wordt belang toegekend aan sociale interactie tussen
leraar (als volwassen model) en leerlingen, maar ook tussen de leerlingen
onderling.
- Bij betekenisvol leren gaat het erom dat leerlingen in een rijke en realistische
context de kans krijgen hun eigen taalleeractiviteiten vorm te geven.
- Het strategisch leren stelt leerlingen in staat hun kennis en vaardigheden over
te dragen van de ene situatie naar de andere.
Zie ook Functies van taal; communicatieve competentie; reflecteren op schrijfgedrag;
reflecteren op leesgedrag; leesstrategieën; schrijfstrategieën.
6.4.2 Stellen in communicatief taalonderwijs
Omschrijving De plaats en uitwerking van stellen binnen de opvatting van communicatief
taalonderwijs.
Toelichting Het schrijven van een tekst is een vorm van communicatie. De schrijver is
daarin de zender, de tekst de boodschap en de lezer de ontvanger van de
boodschap. Via de tekst wil de schrijver iets bij de lezer teweegbrengen. Vanuit
de opvatting van communicatief taalonderwijs is het van wezenlijk belang dat
het schrijven van teksten wordt geleerd in realistische en complete
communicatieve situaties.
Je bent bijvoorbeeld eigenaar van een restaurant en je wilt je klanten
informeren over wat de keuken te bieden heeft. Daarvoor schrijf je dan een
menukaart. Of je bent leerling van een basisschool en je bent niet tevreden over
de inrichting van de speelplaats. Dan schrijf je een brief met wensen aan het
schoolbestuur.
Bij het verwerven van de stelvaardigheid wordt steeds de communicatieve
situatie als uitgangspunt genomen. De leerling moet zich ervan bewust worden
welke talige eisen (woordkeus, zinsbouw, spelling, enzovoort) en retorische
eisen (doel, publiek, tekstsoort) er aan zijn tekst worden gesteld. Het is de taak
van de leraar om communicatieve situaties te bedenken/te ontwerpen die voor
de leerlingen herkenbaar en motiverend zijn.
Zie ook Schrijfopdrachten formuleren; schrijfproces; didactisch model stelles.
6.4.3 Stellen in strategisch taalonderwijs
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 168