Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

en daarmee dezelfde startkennis en startvaardigheden, bestaat niet. In elke klas
tref je leerlingen met een verschillende taalachtergrond. Naast leerlingen die het
Nederlands als moedertaal hebben geleerd, zijn er ook leerlingen die van huis
uit een dialect spreken of een geheel andere taal (meertalige leerlingen). Naast
leerlingen die thuis zijn opgegroeid met lezende ouders en veel boeken, zijn er
ook leerlingen uit een niet-geletterd milieu. Naast leerlingen die makkelijk en
vanzelfsprekend taal leren, zijn er ook leerlingen bij wie het taalleerproces
moeizaam verloopt (taalzwakke leerlingen).
Ook de houding tegenover meertaligheid en het vertrouwen in de
taalontwikkelingsmogelijkheden variëren, zowel bij de leerlingen als bij de
leraren.
In het huidige onderwijs kunnen de verschillen in taalachtergrond groot zijn. Dat
heeft gevolgen voor de inrichting van het taalonderwijs Nederlands.
Taalheterogeniteit wordt meestal opgevangen in de klas zelf, door op een
zorgvuldige manier te differentiëren in leerstof en didactiek. Soms is dat niet de
beste oplossing, bijvoorbeeld als nieuwkomende leerlingen nog helemaal geen
Nederlands beheersen. Die leerlingen zullen doorgaans eerst NT2-onderwijs (=
Nederlands als tweede taal) volgen in een aparte groep. Pas als zij voldoende
basisvaardigheid in het Nederlands hebben, kunnen ze meedoen in een
reguliere klas.
Zie ook Tweedetaalverwerving; taalvariatie; taalachterstand; functionele geletterdheid.
3.4.5 Beginnende geletterdheid en taalachterstand
Omschrijving Het achterblijven van de ontwikkeling van geletterdheid bij leerlingen uit
achterstandssituaties.
Toelichting Leerlingen die afkomstig zijn uit achterstandssituaties komen op twee fronten
met minder bagage het basisonderwijs binnen dan de gemiddelde leerling.
In de eerste plaats zijn hun mondelinge taalvaardigheid en hun woordenschat
relatief beperkt. Dit zal hen in het algemeen parten spelen in het leesonderwijs.
Heel specifiek kan het problemen opleveren wanneer een leerling bijvoorbeeld
het woord geit niet kent. Het is dan niet goed mogelijk dit woord te leren lezen. In
methoden voor aanvankelijk lezen wordt daar zo veel mogelijk rekening mee
gehouden door woorden te kiezen die behoren tot de basiswoordenschat,
waarvan je zou mogen verwachten dat leerlingen die tot hun beschikking
hebben.
Daarnaast hebben deze kinderen van huis uit veel minder ervaring met
geschreven taal; thuis wordt weinig gelezen en geschreven. Veel kleuters
hebben de functies van geschreven taal al ontdekt wanneer ze de basisschool
binnenkomen. Kinderen uit achterstandssituaties hebben de fase van
ontluikende geletterdheid vaak nog niet doorlopen.
Zie ook Thuissituatie en geletterdheid; taalachterstand; woordenschatontwikkeling bij
taalzwakke kinderen; woordenschatontwikkeling in een tweede taal; ontluikende
geletterdheid.
3.4.6 Beginnende geletterdheid in geïntegreerd taalonderwijs
Omschrijving De rol van beginnende geletterdheid in taalonderwijs waarin verschillende
taaldomeinen in samenhang aan bod komen.
Toelichting Ook onderwijsactiviteiten op het gebied van beginnende geletterdheid kunnen in
geïntegreerd taalonderwijs worden ondergebracht.
Twee voorbeelden daarvan zijn:
Taalvorming
Taalonderwijs wordt vormgegeven vanuit de eigen taal van kinderen en hun
natuurlijke motivatie voor en interesse in taal. De taalronde vormt hierbij de
basispraktijk. Vanuit mondelinge taalactiviteiten wordt toegewerkt naar het
schrijven van teksten of het werken met beelden. Omdat deze benadering op het
raakvlak van kunsteducatie en taalonderwijs ligt, zijn er veel mogelijkheden voor
het koppelen van geschreven taal aan beelden. Dit maakt het een bijzonder
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 111