Errata Kennisbasis Nederlandse taal Lerarenopleiding ... - Mentorix

5. Begrijpend lezen
Omschrijving Taaldomein waarin het toekennen van betekenis aan geschreven teksten
centraal staat.
Toelichting Een goede lezer:
- leest nauwkeurig en vlot;
- begrijpt wat hij leest;
- kan teksten leren;
- is gemotiveerd om te lezen en waardeert wat hij leest.
Het doel van onderwijs in begrijpend lezen is leerlingen te leren hoe zij effectief
betekenis kunnen toekennen aan geschreven teksten (= begrijpen).
Voor het onderwijs Nederlands zijn 12 kerndoelen vastgesteld, verdeeld over de
domeinen Mondeling onderwijs (kerndoelen 1 tot en met 3), Schriftelijk
onderwijs (kerndoelen 4 tot en met 9) en Taalbeschouwing, waaronder
strategieën (kerndoelen 10 tot en met 12).
Kerndoelen voor begrijpend lezen
Kerndoel 4: de leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en
instructieve teksten, waaronder schema’s, tabellen en digitale bronnen.
Kerndoel 6: de leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen
van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, bij systematisch
geordende bronnen, waaronder digitale.
Kerndoel 7: de leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te
beoordelen in verschillende teksten.
Kerndoel 9: de leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen
bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten.
Kerndoel 10: de leerlingen leren bij de doelen onder ‘mondeling taalonderwijs’
en ‘schriftelijk taalonderwijs’ strategieën te herkennen, te verwoorden, te
gebruiken en te beoordelen.
Zie vooral Leesdoel; leesstrategieën; didactische modellen begrijpend lezen;
leesmotivatie; voortgezet technisch lezen; jeugdliteratuur; stellen.
Bronnen Aarnoutse, C., L. Verhoeven (red.), R. van het Zandt, & H. Biemond (2003):
Tussendoelen gevorderde geletterdheid: Leerlijnen voor groep 4 tot en met 8.
Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.
Elsäcker, W., & L. Verhoeven (2001): Interactief lezen en schrijven: Naar
motiverend lees- en schrijfonderwijs in de midden- en bovenbouw van het
basisonderwijs. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.
Gardner, H. (1983): Frames of Mind. London: Paladin Books.
Gelderen, A. van, M. Hoogeveen & I, Zijp. (2004): Met een blik op de toekomst.
25 jaar leerplanontwikkeling onderwijs Nederlandse Taal in de basisschool.
Enschede: SLO.
Hansma, M. (2001): Kansrijke Taalhoeken in groep 1-8. Baarn: HB uitgevers.
Huizenga, H. (2004): Stellen. Serie Taal & Didactiek. Groningen: Wolters-
Noordhoff.
Huizenga, H. & R. Robbe (2005): Competentiegericht taalonderwijs.
Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Hoofdstuk 8, Begrijpend lezen.
Norden, S. van (2004): Taal leren op eigen kracht. Taalverwerving op school
met behulp van de werkwijze van de taalvorming. Assen: Van Gorcum.
Robbe, R. (1999): Begrijpend lezen en didactiek. Groningen: Wolters-
Noordhoff.
Verhoeven, L. (2001): Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Nijmegen:
Expertisecentrum Nederlands.
Voetstuk van de Pabo, Kennisbasis Nederlandse taal, pag. 134