Enpresa bioteknologikoak sortzeko eragile erabakigarriak ... - Euskara

2. Kapitulua: Azterketa bibliografikoa 140
2. Zuzendaritza Ikuspegia: Stichcombe (1965); Leibenstein (1968);
Gartner (1985); Stuart eta Abetti (1987); Veciana (1988).
3. Ikuspegi Soziologikoa: Collins, Moore eta Unwalla (1964);
Shapero (1971); Cooper (1973); Brockhaus eta Nord (1979);
Veciana (1989), Angulo (2000); Honig (2001); Peña (2003).
4. Ikuspegi Psikologikoa: Atkinson (1958); McClelland (1961);
Hornaday eta Aboud (1973); Liles (1974); Timmons (1989);
Johnson (1990); Aldridge (1997); Varela (2001); Irizar (2003)
Ikuspuntu guztien hausnarketa sakona egin eta gero, autoreak ekintzailetasuna
eta ekintzaileen fenomenoa gizarte zientzien diziplina bakarretik eutsi beharrean,
autore batzuek proposatzen duten jakintza-alor arteko ikuspuntua jarraitu du,
psikologia, ekonomia, antolakuntza, finantzak, estrategia, teknologiaren kudeaketa,
berrikuntza, administrazioaren papera, ahalmen zientifikoa, etabar, bezalako alorrak
kontuan hartuaz. Horrela prozesu ekintzailearen ondorengo eredua jarraitzen da (2.21
irudia).
Berrikuntzaren eztabaida teorikoari dagokionez eta ikerketa proiektu honetan
bioteknologia enpresak direnez objektu, hasiera baten berrikuntza teknologikoek dute
garrantzi nagusia, baina ez dira alde batera uzten berrikuntza ez-teknologikoak,
abantaila konpetitiboa bi hauen konbinazioarekin lortzen baita. Schumpeter-ek
proposatutako berrikuntza erradikalak nagusitzen dira bioteknologia enpresetan,
hausturako teknologiak garatzen direlako eta horrela ezagutzan oinarritutako enpresa
moduan kontsideratu daitezke, industria egitura aldatuz. Arlo honetan hainbat autorek
egin dituzte ekarpenak, berrikuntza prozesu edo emaitza bezala definituz (Schumpeter
1934, 1957, Nelson eta Winter 1982, Drucker 1985, Freeman eta Soete 1997,
Christensen 1999, Pavitt 2003).
Horrela, berrikuntza teknologikoekin bioteknologia enpresek produktu eta
prozesu berriak merkaturatzeko ahalmena izango dute eta ez-teknologikoekin produktu
eta prozesu hauen osagarri diren berrikuntzak praktikan jarriko dituzte. Gainera, ezin
ahaztu berrikuntza irekia (Open Innovation) bezalako kontzeptu garaikideak
(Chesbrough 2003, 2007). Enpresa hauek beste erakundeekin dituzten elkarkidetzen
bitartez produktu, zerbitzu, antolaketa eredu edo merkatu berrietara iristeko aurrera
ateratako berrikuntzak hain zuzen ere.
Bioteknologia enpresak sortzeko eragile erabakigarriak Euskal Autonomia Erkidegoan