Enpresa bioteknologikoak sortzeko eragile erabakigarriak ... - Euskara

1. Kapitulua: Ikerketaren sarrera 17
a) DNA 8 /RNA 9 : Genomika 10 , farmakogenomika; proba genetikoak;
ingeniaritza genetikoa; DNA/RNA sekuentzientziazioa, sintesia,
anplifikazioa, geneen esamoldearen irudikapena, eta zentzuen aurkako
teknologien erabilpena.
b) Proteinak 11 eta beste molekulak: Proteina eta peptidoen 12
sekuentziazioa/sintesia/ingeniaritza; proteomika 13 , proteinen
isolamendua eta garbiketa, markak jartzea, zelula jasotzaileen
identifikazioa.
c) Zelula 14 eta ehun 15 hazkuntza eta ingeniaritza: Zelula/ehun hazkuntza;
ehun-ingeniaritza, fusio zelularra, txerto/inmune estimulatzaileak, eta
enbrioien manipulazioa.
d) Bioteknologia tekniken prozesua: Bioerreaktoreak erabiliz egindako
hartzidura, bioprozesaketa, bioiragazketa, biozuriketa, bioerremediazioa.
e) Gene 16 eta RNA bektoreak 17 : Terapia genetikoa, bektore biralak.
f) Bioinformatika: Genoma datu-baseen eraikitzea, proteina
sekuentziazioa, prozesu biologiko konplexuen eraikitzea, sistema
biologikoak barneratuz.
8 Azido desoxirribonukleikoa (DNA) bizitzaren bihotzean aurkitzen da, eta organismoak ekoiztu ahal
izateko beharrezkoak diren herentziako argibide genetikoak daramatzan molekula da.
9 Azido erribonukleikoak (RNA) DNAren antzeko egitura du baina zuntz bakarreko molekula da, DNA bi
zuntzetakoa den bitartean. DNA organismo gehienak duten material genetikoa da eta aldiz, RNA birus
batzuk duten material genetikoa.
10 Genomika geneen azterketara zuzendutakoa da eta organismo baten genoma (argibide genetikoak)
osoaren azterketari deitzen zaio horrela, hain zuzen ere. 80. hamarkadan azaldu zen lehen aldiz terminoa
baina benetako hazkuntza 90. hamarkadan gertatu zen, hainbat espezie biologikoen genomaren inguruko
proiektuen bitartez.
11 DNA informazio eramaile garrantzitsua da baina erlatiboki bizigabea. Zelulen jardueren parte gehiena
proteinek gauzatzen dute, aminoazido deituriko unitate-kate oso luzeak diren molekulak hain zuzen ere.
DNA eta proteinen erlazioa “Dogma Zentrala” bezala ezagutzen da biokimikoen artean.
12 Peptidoak hainbat aminoazioen arteko bateratzetik sortzen diren molekula motak dira. Peptidoak
proteinen antzera naturan aurki ditzazkegu, eta funtzio askoren arduradunak dira baina proteinak baino
txikiagoak.
13 Proteomika proteinen funtzio eta egituren eskala handiko azterketari deitzen zaio. Izen hau
genomikarekin analogia egiteko sortu zen. “Proteome” hitza “protein” eta “genome” hitzen fusioaren
emaitza da. Organismo baten “proteome” organismo horrek bizitzan zehar ekoiztutako proteinen multzoa
da eta genoma aldiz, geneen multzoa.
14 Zelula izaki bizidun guztien egitura-unitate eta funtzional garrantzitsuena da. Teorema zelularrean
oinarritzen da biologiaren zati handi bat.
15 Ehun biologikoa izaera berbereko zelula multzo bat da, modu jakin baten bereiztuak eta jarrera
fisiologiko amankomun batekin.
16 Proteina bat sortzeko argibideak daramatzan ADNaren atala.
17 Genetikan bektore bat organismo batetik bestera informazio genetikoa transferitzen duen agentea da.
Gaur egun zientzialariek plasmidoekin esperimentatzen dute, gene arrotzak zelula baten nukleoan
txertatuz. Birusak ere bektore genetiko bezala hartu daitezke, zikloaren ibileran inbaditzen dituzten
zelulatan informazio genetikoa txertatzen baitute.
Bioteknologia enpresak sortzeko eragile erabakigarriak Euskal Autonomia Erkidegoan