2606-volledige-tekst_tcm28-124504

vaak aan EZP toegeschreven, ondanks dat EZP nadrukkelijk afstand nam van geweld. De
Koning en collega’s wijzen hierbij op het ‘negative radical flank effect’, waarbij de ‘gematigde’
vleugel geen gehoor krijgt bij de overheid en in de media omdat de radicale vleugel alle
aandacht op zich vestigt. Dit radical flank effect zorgde ervoor dat het EZP steeds minder
mogelijkheden had om zalen te huren voor hun activiteiten of toegang te krijgen tot
moskeeën.
Extremistische (jihadistische) stromingen
Steinberg (2013) bespreekt het veel minder zichtbare jihadlandschap waarbinnen terroristische
aanslagen worden voorbereid. Hij observeert grote verschuivingen, met in het begin
van deze eeuw een meer centrale coördinatie door professionele organisaties zoals Al
Qaida, naar een geïndividualiseerd, etnisch divers netwerk, waarin individuen radicaliseren
buiten de context van internationale organisaties. Wel reizen radicale moslims naar het
Midden-Oosten of Zuid-Azië, waar ze toegang hebben tot logistieke en trainingsinfrastructuren
van grotere organisaties zoals Al Qaida (of momenteel IS). Hun aantal is snelgroeiende,
hoewel volgens Steinberg velen het niet lang volhouden onder de erbarmelijke omstandigheden
waarin ze bij deze organisaties leven.
Ook leden van de Sauerlandgroep, waarvan de kern bestond uit twee Turkse Duitsers en
twee Duitse bekeerlingen, reisden naar Pakistan waar ze militaire ervaring opdeden bij IJU
(Islamic Jihad Union). De verwantschap tussen het Oezbeeks en het Turks maakte deze
Oezbeekse organisatie geschikt voor hen, aangezien ze geen Arabisch spraken. IJU streed
aanvankelijk tegen het dictatoriale regime in Oezbekistan, maar profileerde zich in toenemende
mate als transnationale jihadorganisatie. De IJU droeg de Duitse jihadisten op acties
te beramen tegen Oezbeekse en Amerikaanse doelen in Duitsland. Deze acties waren
gepland vlak voor de debatten over de verlenging van Duitse aanwezigheid in Afghanistan.
Ze hoopten, vanwege de brede maatschappelijke kritiek op Duitse militaire deelname in
Afghanistan, dat Duitsland zich zou terugtrekken. Met hulp van de Amerikaanse inlichtingendienst
en vanwege de onvoorzichtigheid van de terroristen verijdelde de Duitse inlichtingendienst
de acties.
Volgens de Duitse federale recherche (Bundeskriminalamt BKA) zijn er tussen 2001 en 2011
zo’n 220 Duitse vrijwilligers getraind in jihadistische kampen. Deze ‘reizigers’ richtten de
eerste Duitse jihadgroepering op: de Deutsche Taliban Mujahideen. Ze bestond in 2010 uit
ongeveer 12 leden, waaronder Erik Breininger en leider Ahmet Manavbaşi. Hoewel ze
ambities hadden om terroristische acties tegen Duitsland te plegen en een belangrijke
mondiale terroristische speler wilden worden, kwam de groepering nooit verder dan
propaganda-activiteiten, mede doordat de jihadisten Duitsland verlieten voor Pakistan en
Afghanistan, of gearresteerd werden. Met video’s van Duitse jihadisten die streden in
Pakistan, probeerden ze nieuwe activisten en fondsen te werven, maar vooral ook het
Duitse publiek te beïnvloeden en Duitsland over te halen af te zien van verdere militaire
deelname in Afghanistan. Hoogtepunt is een video van een Marokkaans-Duitse jihadstrijder,
Bekkay Harrach, die terroristische aanslagen aankondigt. Na de dood van de centrale
leider in 2010 viel de groep uiteen.
Naast de IJU, trok de Islamic Movement of Oezbekistan (IMU) ook Duitse vrijwilligers aan. In een
overzicht van ‘vijanden’ in 2009 werd Duitsland expliciet genoemd vanwege zijn deelname
in Afghanistan. De focus op Duitsland was waarschijnlijk een gevolg van het toetreden van
twee Marokkaans-Duitse jihadisten, de broers Monir en Yassin Chouka, die een belangrijke
plek kregen binnen IMU’s propaganda en daardoor twee van de meest bekende gezichten
van het Duitse jihadisme werden. In een video in 2011 kondigden ze Duitse aanslagen aan,
met de boodschap dat het onacceptabel is dat moslims sterven vanwege Duits beleid,
terwijl het vrede is in Duitsland. Ze riepen Duitse moslims op aanslagen te plegen op
treinen, winkelcentra, restaurants en discotheken.
Bedreigde identiteiten: De wisselwerking tussen anti-islambewegingen en de radicale islam
107