2606-volledige-tekst_tcm28-124504

Hoofdstuk 2: Methode
tot Duitsland—geen radicaalrechts protest na ‘Charlie Hebdo’. Weliswaar kent Frankrijk met
het Front National een sterke rechts-radicale partij, maar die slaagde er niet in het initiatief
naar zich toe te trekken. Vlaanderen kent een langdurige sterke partijpolitieke aanwezigheid
van radicaalrechts en een even langdurige tegenbeweging die onder meer het zogenaamde
cordon sanitaire opzette. Maar Vlaanderen staat óók bekend als de ‘hofleverancier
van IS’; als het land waar naar verhouding de meeste Syrië-gangers vandaan komen (ICSR
2015).
2.2 De toegepaste methoden
Ons onderzoek omvatte de volgende vier methoden: (1) literatuurstudie, (2) vergelijkende
analyse van landen, (3) expertinterviews, (4) Facebook- en Twitteranalyses.
2.2.1 Literatuurstudie
De literatuurstudie beoogde een oriëntatie op de relevante literatuur—wetenschappelijk
(peer reviewed), beschouwend, opiniërend en journalistiek. De literatuurstudie richtte zich
op sociaalpsychologische, sociologische, politicologische en historische literatuur.
Als bronnen zijn gebruikt: de experts die we geïnterviewd hebben, de leden van de begeleidingscommissie,
formele zoekmachines zoals Google, Google Scholar en de lit-search
programma’s van onze respectievelijke universiteitsbibliotheken en onze eigen expertise.
Vervolgens hebben we de sneeuwbalmethode toepassend de referenties van geselecteerde
publicaties geïnspecteerd op voor ons relevante titels en auteurs. Daarnaast is gezocht op
naam naar werk van auteurs die als experts gelden op ons onderzoeksterrein. Bij dit alles
zijn de volgende zoektermen gebruikt:
Extreemrechtse politieke partijen en sociale bewegingen; radicale moslimorganisaties en netwerken;
bewegingen en tegenbewegingen; de vraag- en aanbodkant van politiek, conventioneel en non-conventioneel
politiek gedrag; grieven en motieven; bedreigde identiteit, collectieve identiteit, gepolitiseerde
identiteit; politisering, polarisering en radicalisering; reële en virtuele sociale inbedding, burgerschapsregimes,
politieke mogelijkheden structuur, multi-organisationele velden, traditionele media, sociale
media; repressie, escalatie en de-escalatie.
Met behulp van deze literatuur construeerden we het analytisch kader zoals weergegeven
in Hoofdstuk 3. Voor de daaropvolgende landenhoofdstukken pasten we dezelfde strategie
toe maar dan specifiek gericht op radicale islam en anti-islam in het betreffende land.
De wetenschappelijke literatuur loopt achter bij de actualiteit, terwijl we een actueel beeld
wilden schetsen. Dat betekende dat we ook gebruik maakten van zogeheten ‘grijze’ bronnen.
Hierbij zochten we naar publicaties naar aanleiding van de actuele discussies of recente
gebeurtenissen in de verschillende landen. Zo is gekeken naar websites van veiligheidsdiensten,
politieke partijen, ministeries en onderzoeksbureaus in de vier landen van ons onderzoek.
Aan de hand van de rijkheid van de informatie, een evaluatie van de betrouwbaarheid
van de bron (alsook a.d.h.v. de evaluatie van de betreffende landenexperts, de begeleidingscommissie
en onze eigen expertise) en van de resonantie van de inhoud in meerdere bronnen
hebben we informatie wel of niet gebruikt, of voorzichtigheid betracht. In de referentielijst
worden wetenschappelijke en grijze literatuur afzonderlijk vermeld.
Met deze zoekstrategie hebben we, naar we veronderstellen, een valide overzicht van de
literatuur over de wisselwerking tussen het radicale-islam- en anti-islamveld en de reactie
van overheden daarop kunnen samenstellen. Het was ons niet te doen om een kwantitatieve
analyse van de literatuur, maar om een actueel overzicht op hoofdlijnen van wat zij te
bieden heeft. We pretenderen dan ook niet dat de resulterende verzameling een uitputtende
is, maar wel dat zij het veld in belangrijke mate bestrijkt en beschrijft.
14